VU Magazine 1984 - pagina 428

te zetten, ziet men in die kring immers in tal van aangelegenheden meningsverschillen rijzen die dan, op het scherp van de snede, haarklovend worden uitgevochten. Na drie jaar Schiedam en twaalf jaar Arnhem verwisselt Brummelkamp uiteindelijk de domineestoga (die hij op principiële gronden overigens fel verfoeit) voor de hoogleraarsbaret: in 1854 wordt hij benoemd als docent aan de dan nieuwe opgerichte Theologische Hogeschool der afgescheidenen te Kampen. Hij overlijdt, 76 jaar oud, op 2 juni ^ 888.,,Een aartsvaderlijke sterfbed", aldus zijn zoon en biograaf.

Slagschaduw De nieuw erkende kerkelijke gemeente van Hattem betrekt in 1841 het voormalige Spinhuys, gelegen aan de Achterstraat. Een gebouw waarin eertijds een spinnerij gevestigd was en dat voor ƒ 1.050 wordt aangekocht. Men zal er anno nu vergeefs naar zoeken, in 1890 maakt dit gebouw plaats voor de gereformeerde kerk die er, foeilelijk maar intakt, nog wel staat, schuin tegenover het zeer bezienswaardige Streekmuseum en het onlangs geopende Anton Pieckmuseum. Deze nieuwe kerk blijkt aan het eind van de vorige eeuw nodig om onderdak te bieden aan het deel der afgescheidenen dat zich dan verenigt met een nieuwe golf uittreders die bij gelegenheid van de tweede grote kerkscheuring, de doleantie genaamd, de hervormde kerk verlaat. Te zamen gaan zij deel uitmaken van óe,, Gereformeerde kerken van Nederland". Het zal de ironie van het lot wel zijn dat dit kerkgebouw thans in gebruik is bij de,, Vrijgemaakte" gereformeerden, die in 1944 — net als 110 jaar eerder, voornamelijk vanwege een doopkwestie — zich op hun beurtvan de gereformeerde kerken afsplitsen. De rechtstreekse afstammelingen van de Afschei-

lllegale godsdienstoefening o.l.v. A. Brummelkamp in een boerderij: „tweelnonderd dagen per jaar van huis". Dit schilderij van K. C. J. Verlaan is te zien tijdens de expositie „Anderhalve eeuw gereformeerden" die vanaf 13 oktober in het Utrechtse Catharijneconvent wordt gehouden

ding, dat zijn zij die na de doleantie geen deel wilden uitmaken van de gereformeerde kerken, hebben met minder genoegen moeten nemen. In een klein gebouw dat associaties oproept met oude schoollokalen, rechts naast de eeuwenoude hervormde kerk, komen zij, als ,,Christelijk Gereformeerden", 's zondags samen. Wanneer de zon schijnt en zij in gebed het hoofd buigen, dan valt de zware slagschaduw van dat historische kerkgebouw nog over hun gevouwen handen; symbool van een korte, lang voorbije, maar roemruchte periode uit de vaderlandse kerkgeschiedenis. D

Dank aan G. Kouwenhoven, stadsarchivaris van Hattem, dr. P. L. Schram, kerkliistoricus aan de VU en H. Schulte Nordholt, conservator van het Streekmuseum te Hattem. Voor dit artikel is geput uit het gemeentelijk archief van Hattem, Geraadpleegd w/erden voorts onder meer: Levensbeschrijving van prof. A. Brummeli^amp (A. Brummelkamp jr., 1910), Aanteekeningen betreffende de Kerk van Hattenn (F. A. Hoefer, 1900), De Afscheiding in de Nederlandsch iHervormde Kerk der XlXe eeuwiJ. C. Rullmann, 1930), Geschiedenis der Nederlandsche IHervormde Kerk gedurende de 1de en 19e eeuw, deel 2 (L, Knappert, 1912), Om de grondslagen van het christendom (A. M. Lindeboom, 1984). Enkele citaten werden ontleend aan het dit jaar verschenen boek De Spelbrekers van G. Brouwer, dat verhalen rond de Afscheiding te Hattem bevat. Voor het einde van dit jaar verschijnt een speciale aflevering van het,,Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis van de negentiende eeuw", geheel gewijd aan een symposium over de Afscheiding dat in mei van dit jaar werd gehouden. Inlichtingen; Instituut voor Kerkgeschiedenis, Vrije Universiteit, Kamer 13A-24, postbus 7161, 1007 MC Amsterdam.

De kerk der Christelijk gereformeerden in Hattem: „zware slagschaduw"

346

vu-Magazine 13(1984) 9 oktober 1984

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen