VU Magazine 1985 - pagina 275

Ekocirk maakt ekonomische kringloop zichtbaar

Geld als water: de droom van elke ekonoom Hetfakulteitsblad van deekonomischefakulteit van de v u , het Ekonomies Bulletin, vermeldt in haar verslag van defakulteitsraad van 7 oktober 1974: "Bij de rondvraag bracht de heer Melis het nog op 'ontzettend kwaad' te zijn over iets heel belangrijks, en werd ook nog even besloten het roemruchte apparaat 'ekocirk' voorde ondergang te behouden." Of het eerste vruchten heeft afgeworpen is onbekend, het tweede heeft dat in ieder geval wel: De Ekocirk heeft in 1982 weer een prominente plaats gekregen op de fakulteit en is nu, ruimtien jaarnadato, weergebruiksklaar. Een museumstuk, een mechanisch model van de ekonomie, waarin metbehulpvanwatereenbeeld wordt gegeven van de ekonomische kringloop. De geschiedenis van een befaamd apparaat.

MichielLangman Het gebruik van wiskundige modellen in de ekonomie is van vrij recente datum. Het pionierswerk op dit gebied is in de jaren dertig verricht door Jan Tinbergen en Ragnar Frisch, die hiervoor in 1969 de eerste Nobelprijs ekonomie kregen. Keynes noemde professor Tinbergens methode in 1939 nog 'blackmagie', al voegde hij eraan toe: 'But Newton, Boyle and Locke all played with alchemy. So let him continue.' Een vooruitziende blik kan hem niet ontzegd worden. De modelbouw heeft een enorme vlucht genomen; geen ekonoom schrikt meer van een modelletje en het CPB draait zijn hand niet meer om vooreen model als KOMP/4Smet851 vergelijkingen. In de jaren vijftig was dat wel anders. Prof. De Roos; "Wij waren in de ekonomie niet gewend met formules te werken. Veel studenten hadden een nietwiskundige vooropleiding en schrokken al als je een y op het bord zette. Tijdens mijn studietijd (1937-1942) werd nooit een formule op het bord geschreven. Het kandidaatstentamen statistiek werd door professor Tinbergen nog mondeling afgenomen. Dan moest je bij voorbeeld weten waar je bevolkingsstatistieken kon vinden." Het is begrijpelijk dat veel ekonomen in die tijd moeite hadden met de nieuwe, modelmatige, aanpak. Voor/A. W. H. Phillips was dat de reden een mechanisch model te konstrueren. Dit model zou niet-wiskundigen de mogelijkheid bieden inzicht te krijgen in de kwantitatieve veranderingen die plaatsvinden in een model wanneer

VU-Magazine 14(1984)6 juni 1985

één of meer van de variabelen gewijzigd wordt. Phillips (1914-1975) was een boeiend en veelzijdig mens. Hij werd geboren in Nieuw Zeeland, waar hij tot 1937 de kost verdiende als elektricien en krokodillenjager. Uit verveling ('we shot not enough crocs to make big money') trok hij via China — dat toen in oorlog was met Japan — en Rusland naar Engeland. In 1941 werd hij als militair uitgezonden naar het Verre Oosten, waar hij door de Japanners gevangen werd genomen. De drie jaar in kampen te Batavia en Bandung benutte hij om wat Nederlands, Chinees en Russisch teloren. Nazijn terugkeer naar Engeland kreeg Phillips, als blijk van waardering voor de betoonde moed, een beurs om sociologie en ekonomie te studeren. Hij studeerde af'als socioloog en begon als ekonoom een wetenschappelijke karrière aan de London School of Eco-

John Maynard Keynes: van ,,black magie" tot kringloopproces

nomics. In 1958 werd hij hoogleraar en publiceerde hij een artikel dat hem in deekonomenwereld beroemdzou maken. Dit artikel behandelde de relatie tussen loonstijgingen, en dus inflatie, en werkloosheid. Phillips toonde aan dat de loonstijgingen in Engeland omgekeerd evenredig waren met de omvang van de werkloosheid. Dit verband werd één van de hoekstenen van de heersende ekonomische doktrine, de 'neoklassieke synthese'; momenteel één van de strijdpunten in de diskussies tussen de verschillende ekonomenscholen. De studentenrevoltes in de jaren zestig waren aanleiding om over te stappen naar de Australian National University, waar hij tot zijn dood behalve ekonomie ook Russisch en Chinees doceerde. Wirwar Tijdens zijn studie, in 1949, raakte Phillips geïnteresseerd in de Keynesiaanse interest-theorie. Hij had het idee dat in de diskussies daarover stroom- en voorraadgrootheden door elkaar gehusseld werden. Toen hij dit wiskundig probeerde duidelijk te maken, realiseerde hij zich plotseling het model te hebben van een hydraulisch systeem. Hij ging aan de slag, en bouwde in de garage van een vriend in Surrey zijn eerste 'analoge simulator'. In een artikel uit 1950 gaf Phillips een beschrijving van deze 'National Income Flow Demonstrator'. Het ekonomische model dat aan dit apparaat ten grondslag lag was een in die tijd nog tamelijk revolutionair Keynesiaans model. Het bijzondere van dit model was, dat het uit zichzelf konjunktuur-

229

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen