VU Magazine 1985 - pagina 210

den verleend? Met name voor naar Zuid-Afrika geëmigreerden, die een specifiek belang hebben om hun Nederlandse nationaliteit aan te houden, ook als ze volledig geïntegreerd geraakt zijn in de (blanke) Zuidafrikaanse samenleving, mag uit de wens om zich als kiezer voor de Nederlandse Tweede Kamer te laten registreren beslist niet afgeleid worden dat er nog sprake is van "een band" met Nederland. Maar zelfs al zou er sprake zijn van een "band", dan nog laat de regering dit niet in alle gevallen als grond voor het kiesrecht gelden. Veelvuldig is door praktisch elke bewindsman, die het Caribisch gebied bereisde, de " b a n d " van de rijksgenoten aldaar met Nederland bezongen, maar het heeft de regering er niet van weerhouden alle bewoners van de Antillen uit te zonderen van het kiesrecht. Wat voor wonderlijke logika is het om emigranten, die bewust voor een toekomst kozen in een ander land en die geleidelijk aan geïntegreerd raken in hun nieuwe vaderland, kiesrecht te gaan verlenen in het land van herkomst? Hun positie is een totaal andere dan die van de Nederlander die tijdelijk door zijn onderneming naar het buitenland wordt gezonden. En dat geldt ook voor niet-uitgezonden Nederlanders, die ons land definitief de rug toekeerden om elders van hun pensioen te genieten. Als het wetsontwerp zonder meer door de Tweede Kamer wordt aanvaard, krijgen we de absurde figuur dat nakomelingen van emigranten naar ZuidAfrika, die nooit in Nederland woonden, kiesrecht wordt verleend voor de Nederlandse Tweede Kamer op grond van een veronderstelde " b a n d " met Nederland, terwijl een Nederlander, die een paar jaar door zijn firma naar Curacao wordt uitgezonden dit kiesrecht niet krijgt, omdat hij (binnen het Koninkrijk wonend!) ingezetene is van de Antillen. Dat is natuurlijk van de gekke. Varianten Dat de uitbreiding van de kiesrechten tot niet bevredigende situaties zouden kunnen leiden, is door de Regering wel aangevoeld. Overwogen zijn, zo blijkt uit de Memorie van Toelichting devolgendevarianten: ' a. geen enl<ele categorie van de buiten het Koninkrijk wonende Nederlanders uitsluiten; b. de Nederlanders die nooit in Nederland hebben gewoond, uitsluiten; c. die Nederlanders uitsluiten, die niet ten minste een bepaald aantal jaren in Nederland hebben gewoond;

168

DeZuidafrikaansedr. C. F. Beyers Naudé, aan wie de VU in 1972 een eredoctoraat verleende, riep in 1974 op tot onmiddeilijl<e stopzetting van de georganiseerde blanice immigratie in zijn land, "aangezien dit van wezenlijl< belang is voor onze hele samenleving"

d. die Nederlanders uitsluiten, die meer dan een bepaald aantal jaren onmiddellijk voorafgaand aan de verkiezing niet in Nederland hebben gewoond; e. die Nederlanders uitsluiten, die in het land waar zij wonen kiesrecht voor het parlement hebben. De indieners van het wetsontwerp hebben gekozen voor variant a., overigens zonder de bezwaren daartegen te bespreken. Enige bezwaren worden wel geopperd tegen de overige varianten en zo kwam men dan als vanzelf met de wegstreepmethode bij a terecht. Van afweging, laat staan van zorgvuldige afweging, is derhalve geen sprake geweest. Wie de varianten nog eens kritisch beziet, krijgt het idee dat de nadelen van de gekozen variant die van de verworpen varianten verre overtreffen. Waarom is variant b verworpen? Daaraan wijdt de MvT het langste verhaal. In haar algemeenheid wordt de veronderstelling niet juist geacht dat mensen, die nooit in Nederland hebben gewoond, een te geringe band met Nederland hebben om voor het kiesrecht in aanmerking te komen. Dat zal weliswaar in een aantal gevallen opgaan, maar niet in alle gevallen, meent de regering. "Men denke daarbij aan de kinderen van Nederlandse echtparen die voor langere tijd in het buitenland verblijven." Maar hoelang moeten die echtparen dan al weg zijn? Toch ten minste achttien jaar. In vele gevallen zal het gaan om volwassenen, die nauwelijks nog Nederlands spreken en van wie (de regering erkent het) in de Nederlandse gemeentelijke administratie niet na te gaan is of ze de Hollandse nationaliteit bezitten. Waarom zou aan dat ontelbare

legioen nakomelingen van emigranten naar Canada, Nieuw-Zeeland en ZuidAfrika het kiesrecht voor de Nederlandse Tweede Kamer moeten worden verleend? De vraag kan al gesteld worden bij emigranten zelf. Kenmerk van emigratie is dat men kiest voor een toekomst in een nieuw land en het oude land de rug toekeert. Een van de gevolgen van die keuze was het verlies van kiesrecht in het land van herkomst. Dat was bekend. Heeft de regering soms niet gedacht aan emigranten? Jawel, zo blijkt uit de toelichting. Het wordt zelfs als een van de nadelen genoemd van variant d. "De onder d genoemde mogelijkheid zou bovendien meebrengen, dat een groot aantal emigranten van het kiesrecht wordt uitgesloten." Maar pleit dat nu niet juist vóór variant d? Wat is nu eigenlijkemigratie? • Zowel variant c als variant d dient te worden toegepast om de uitbreiding van het kiesrecht globaal te beperken tot de groep die men aanvankelijk op het oog had, de tijdelijk door Nederlandse instellingen en bedrijven naar het buitenland uitgezondenen. Emigranten behoren niet tot deze categorie, laat staan hun nakomelingen. Te scheiden zijn deze categoriën zeker. Gevraagd kan worden om bij een aanvraag tot registratie bewijsstukken te overleggen van tijdelijke uitzendingen naar het buitenland door een in Nederland gevestigde onderneming of instelling. Er moeten toch papieren worden ingezonden o.a. om het bezit van Nederlanderschap aannemelijk te maken. Ook op dit punt moet een minder slordige regeling getroffen worden dan nu kennelijk de bedoeling is. Terecht wijst de Vereniging van Nederlandse Gemeenten er in een commentaar opdat de adequate controlemogelijkheden ontbreken en dat zich door de voorgestelde oplossing nu een achterstelling begint af te tekenen van de in Nederland wonende kiezer. Iedereen in het buitenland kan wel beweren dat hij Nederlander is, zonder dat dit behoorlijk kan worden gecontroleerd. "De in Nederland wonende kiezer wordt echter — onder meer via het bevolkingsregister — wèl nauwkeurig gecontroleerd." Er is, kortom, voor de Tweede Kamer alle aanleiding om het wetsontwerp nog eens grondig te bekijken. De Centrumpartij heeft door de iets te vroeg gestarte Zuid-Afrika-campagne de aandacht gevestigd op gebruiksmogelijkheden van de kiesrechtuitbreiding, die medio de jaren zeventig voorzien noch bedoeld zijn. D

vu-Magazine 14(1985) 5 mei 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen