VU Magazine 1985 - pagina 492

nen is fysiek gemarteld en iedereen heeft bloot gestaan aan enige vorm van geestelijke marteling. De fysieke marteling blijkt meer dan de helft van de blanken gespaard te blijven (69 %). Slechts een enkele zwarte gevangene (7 %) ontkomt een mishandeling door de veiligheidspolitie. De studie somt een groot aantal vormen van martelen op die zijn toegepast. De meeste slachtoffers (75 %) worden getrapt en geslagen op diverse manieren en met verschillende hulpmiddelen. Andere middelen die frequent worden toegepast zijn: langdurig staan in ongewone houdingen (50 %), het toepassen van elektrische schokken (25 %), wurging (14 %) en verstikking (18 %). Dit is slechts een kleine opsomming uit een waslijst van voorbeelden waaruit blijkt hoe de veiligheidsagenten te keer gaan. De fysieke marteling gaat gepaard met het geestelijk terroriseren van de gevangene. Eenzame opsluiting, verbaal geweld, valse beschuldigingen, dreiging met marteling en schijnexecuties zijn ook nu weer een kleine greep uit een lange lijst van toegepaste methoden. Het zal duidelijk zijn dat een verblijf in de gevangenis diepe sporen nalaat. De ervaringen kunnen misschien verdrongen worden maar niet vergeten. Depressies, nachtmerries, kontaktproblemen met familie en vrienden en diverse lichamelijke klachten zorgen voor een konstante herinnering aan de confrontatie met de Zuidafrikaanse veiligheidspolitie.

D

e studie van Poster en Sandler bewijst wat velen al vermoeden: detentie in Zuid-Afrika is synoniem geworden aan marteling. Maar wat is het effect van dit rapport? De minister van Wet en Orde, Louis Le Grange, heeft zich nooit iets aangetrokken van de beschuldigingen over martelingen. Integendeel, toen het oudercomitee van politieke gevangenen in 1982 een rapport publiceerde over martelingen, bestempelde Le Grange het oudercomitee als een staatsgevaarlijke organisatie. Bij martelingen zijn zelden getuigen aanwezig. De binnenlandse veiligheidswet, de politiewet en de gevangeniswet zorgen voor afdoende bescherming van de veiligheidspolitie. Toch werd die bescherming in oktober verrassend doorbroken. De 25-jarige distriktsarts Wendy Orr diende in die maand een aanklacht in tegen de minister en tien politiefunktionarissen. Orr werkt voor het ministerie van volksgezondheid en welzijn. Zij is (in oktober) verantwoordelijk voor de medische zorg in twee gevangenissen in Port Elisabeth. Vanaf begin augustus heeft ze dagelijks ruim twintig gevangenen onderzocht. Ze registreert tal van klachten over mishandelingen die stroken met de verwondingen die zij constateert. Wanneer ze merkt dat haar supe-

404

OUT OF

^

KILL ^

"Dood apartheid, geen gevangenen ". De begrafenis uan Gaditsela, mei 1985

rieuren en de gevangenisautoriteiten niet van plan zijn iets te ondernemen, dient zij zelf een klacht in bij het hooggerechtshof in Port Elisabeth. Op basis van deze verklaring en die van 43 anderen, waaronder familieleden van gevangenen, oordeelt de rechter dat de politie zich dient te onthouden van mishandeling van gevangenen. Het is voor het eerst dat een rechter in zijn oordeel erkent dat gevangenen gemarteld worden. Het is natuurlijk een treurige zaak dat een gerechtshof nu pas tot die conclusie komt.

Een klein lichtpuntje is dat na deze uitspraak nieuwe vonnissen zijn uitgesproken waarbij het optreden van de veiligheidspolitie werd veroordeeld. Voor de eerste keer heeft een arts in overheidsdienst de moed gehad de veiligheidspolitie aan de schandpaal te nagelen. Een moedige beslissing die niet zonder gevolgen bleef. De superieuren van Dr. Orr vinden haar niet meer geschikt om gevangenen te onderzoeken. Ze behandelt nu bejaarden en gehandicapten. D

Uit de verklaring van dr. Wendy Orr: V

an de gevangenen die ik op 16 augustus onderzocht, staat één me nog duidelijk voor ogen. Het ging om een jonge man, wiens naam ik nog kon opsporen in het medicijnregister. Hij heette Mbulelo Joseph Sogoti. Van zijn schouders tot zijn billen zat hij onder de striemen, te veel om te tellen. Ze zaten bovenop elkaar. De wonden waren nog maar pas toegebracht en hij leed hevige pijn. Hij werd in een rolstoel naar mijn kamer gereden. Hij kon zelf niet spreken, maar de vrienden die hem brachten, zeiden dat hij door de politie was aangevallen. Ik schreef hem voor dat hij het bed moest houden en gaf hem een injectie met Pethilorfan (een zeer sterk pijnstillend middel) en middelen om ontsteking tegen te gaan. Penthilorfan is een medicijn dat geregistreerd moet worden wanneer het wordt voorgeschreven in het ziekenhuis. Zodoende kon ik de naam van de man nagaan. Dit geval had een nogal verontrustend ver-

volg. Toen ik de gevangene voor het eerst onderzocht, noteerde ik dat ik hem een paar dagen later nog eens wilde onderzoeken. Hij werd echter niet bij me gebracht. Onlangs zocht ik zijn opnamekaart, maar die was verdwenen. Daarna zocht ik in het gevangenisregister om te zien wat er van hem geworden was. Volgens het gevangenisregister was hij niet ontslagen. Ik vroeg hem te mogen zien, maar toen men zijn naam enkele malen riep, kwam er geen antwoord. Zuster Prins belde daarna de receptie, die ons meedeelde dat de gevangene op 19 augustus was ontslagen, vier dagen na zijn arrestatie. Zijn ontslag uit de gevangenis was niet volgens de regels, in zoverre, dat hij volgens het gevangenisgegeven niet onderzocht was door een lid van het verplegend personeel alvorens te worden ontslagen en waarschijnlijk niet in staat was zich te verplaatsen. Ik zou zijn eventuele overplaatsing zeker hebben verboden."

VU-MAGAZINE — DECEMBER '85

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen