VU Magazine 1986 - pagina 73

nend tussenbeide was gekomen, maar opeens laaiden daarna de oude grieven weer op. Wat Kuyper Heemskerk verweet was dat deze zijn politieke carrière zou hebben geknakt door zonder overleg met de leider een kabinetscrisis te veroorzaken. De steeds achterdochtiger wordende oude baas zocht overal wat achter en omgekeerd kon hij bijna niets meer doen zonder dat iemand er een streek achter vermoedde. Zelfs vertrouweling Idenburg ontkwam niet aan gevoelens van reserve, zo blijkt uit de brieven die hij aan anderen schreef. Een voorbeeld biedt Kuypers' bedanken als Tweede-Kamerlid september 1912. Beter dan wie ook had Idenburg dat kunnen zien aankomen door de vertrouwelijke brieven die hij van Kuyper ontving, maar als het zover is, weet hij niet goed hoe hij er over moet denken. „Ik snak naar de ure" Toch had hij twee jaar eerder al in Batavia een brief van Kuyper ontvangen, waarin deze op de mogelijkheid zinspeelt als kamerlid te moeten bedanken omdat z'n gehoor achteruitgaat. Op 22 augustus 1910 schrijft Kuyper aan zijn ,,Veelgeliefde Vriend en Broeder"; ,,Zelf snak ik naar de ure, dat ik me uit het politieke leven kan terugtrekken, maar de man ontbreekt nog die 't van me kan overnemen. Mijn hoop is nu maar op uw terugkomst gevestigd (verwacht werd toen dat Idenburg in 1914 zou terugkeren, vK), en die jaren zal ik het met Gods hulp nog pogen vol te houden. Veel drukken de jaren me nog niet, maar ik zou niet graag sterven zonder mijn Dogmatiek geschreven te hebben, en bij de Kamer gaat dit niet. In 1913 zal de beslissing voor mij het moeilijkst zijn. Dan zal 't kiezen of deelen zijn, en ik zie nog niet dat ik er van af zal komen. Althans zoo mijn doofheid niet te erg toeneemt. Best staat het daar niet mee. Stellig ga ik achteruit, en voor vergaderingen word ik nu ook allengs totaal ongeschikt. Oyens is er nog erger aan toe, en die behelpt zich nu met een boormachine, maar ook dit helpt op den duur niet. Doch de Heer regeert. Hij zal 't maken. Hij heeft 't oor geplant." Op 26 april 1911 schrijft Kuyper Idenburg opnieuw over terugtreden. Een ministerschap ziet hij voor zichzelf niet meer zitten na de verkiezingen van 1913. „Aan zelf weer optreden kan ik evenmin denken. Er is te veel verspeeld. Ik geloof daarom dat ik het beste doe, met mij terug te trekken, wat ik ook om mijn jaren veilig kan doen. Dan ben ik weer vrij man en kan mijn dogmatiek onder handen nemen, wat broodnodig is. De Standaard kan ik dan aanhouden, en zoo toch een zekeren invloed, maar dan meer zijdelings oefenen. Besloten ben ik nog niet, maar aan u mag ik mijn hart wel eens uitstorten."

VU-MAGAZINE — FEBRUARI 1986

In de galakoets. HAHN ia (Ie HoU. Bevve. Sf^pt. 'Oft.

Heemskerk:,, Wat is dat tocti voor onaangenaam gevoel in mijn nek?" De ouderdom Kuyper lijdt dan oojc aan ischias, zo blijkt uit deze brief. In een schrijven van 27 juni 1911 meldt Kuyper een chronische keelcattarh. „De ouderdom zet in, en Prediker XII zegt 't ons wel, wat ons dan te wachten staat". De volgende brief, gedateerd 10 juli 1911, wordt geschreven vanuit Lahmann's Sanatorium, bij Dresden waar Kuyper vertoeft om een zgn. „Regenerationskur" te ondergaan. Het is dan een en al tobben, ook met het zenuwgestel en het slapen, maar opgeknapt komt Kuyper terug, zo meldt hij op 31 oktober 1911: „De kuur was enorm aangrijpend, zoodat ik zelfs van alle kanten waarschuwingen kreeg, om er mij op mijn leeftijd niet aan te wagen." Details over de kuur verstrekt Kuyper niet, maar uit andere gegevens mag afgeleid worden dat de 74-jarige o.a. gymnastische oefeningen moest doen.

Naakt. Als hij, terug van de kuur, in het Brusselse hotel Metropole verzuimt de gordijnen te sluiten alvorens de voorgeschreven oefening te doen, vormt zich een oploopje; de vroegere Nederlandse premier wordt door gendarmes naar het politiebureau gebracht en Reuter verspreidt een bericht over het opmerkelijke gebeuren over de aardbol. In zijn brieven aan Idenburg rept Kuyper niet over dit voorval. Wel dat hij lichamelijk doodmoe terugkwam uit Dresden. ,,Maar nu is het gelukkig over, en voel ik me frisch zooals ik me zelfs in mijn ministerjaren nooit gevoeld heb. Het hart is normaal, regelmatig, krachtig geworden. De ontlasting waar ik zoo eindeloos mee tobde, geeft nu niet meer 't minste ongemak. De slaap gaat beter. Mijn ischias is verdwenen. Het gezwel op mijn hoofd is er uit gesneden. Ik werk met lust."

67

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen