VU Magazine 1986 - pagina 54

Nieuwe vragen en methoden in de cultuurgeschiedenis gaan over

Gewone mensen in plaats van koningen en veldheren De geschiedenis is de geschiedenis niet meer. 1066: slag bij Hastings; 1600: slag bij Nieuwpoort. Het zijn niet meer de grote punten waar de geschiedenis aan 'opgehangen' wordt. De afgelopen jaren is de interesse voor de gewone man uit het verleden toegenomen. En de gewone man van het heden heeft belangstelling voor dat soort geschiedschrijving. Het boek 'Montaillou' over een Frans dorp in de veertiende eeuw werd een bestseller. De markt voor historische romans, zoals 'De naam van de Roos' van Umberto Eco, lijkt voorlopig nog niet verzadigd. Waar komt die nieuwe soort geschiedschrijving vandaan? En, wat hebben we er meer van te verwachten dan een spannende detective? Karin van Lierop "Geschiedenis is een mooi vak." Met die woorden werden de nieuwe studenten in dat vak enige jaren geleden op de universiteit ontvangen door de voorzitter van de studierichting. Hij vervolgde zijn betoog: „Als u straks studeert en u vertelt mensen welk vak u studeert, zult u vaak de reactie krijgen: O, wat leuk. Dat had ik ook nog wel eens willen doen." De mensen die zo reageren, zeggen er meestal bij dat ze op school een geschiedenisleraar hadden die zo vreselijk mooi en spannend kon vertellen. Anderen vinden geschiedenis overigens helemaal geen leuk vak. Zij herinneren zich eindeloze rijen jaartallen die uit het hoofd geleerd konden worden. Sommigen merken ook op dat ze weinig interesse konden opbrengen voor de veldslagen van koningen en bisschoppen, die kennelijk het verloop van de geschiedenis bepaald hebben en die hen net zo min konden boeien ais de voorpagina van een kwaliteitskrant. Het geschiedenisonderwijs, waar deze mensen hun meningen over het vak geschiedenis op baseren werd tot voor kort bepaald door een verouderd soort geschiedwetenschap. Het was de geschiedenis van de grote mannen. Tijdperken werden naar koningen en keizers genoemd en oorlogen naar veldheren. Dat, om maar eens een voorbeeld te noemen, de grote economische bloei van Frankrijk in het tijdperk van minister Colbert mede tot stand gebracht werd door duizenden arbeiders die in de ontwakende industrie werkten, door hun vrouwen en door kinderen, werd niet in de geschiedenisboeken opgenomen. Dat eetgewoonten veranderden, dat de ontwikkeling van nieuwe weefsels de mensen de mogelijkheid gaf een ander soort kleding te dragen of wat de hogere belas-

Mogelijke bronnen voor historisch onderzoek zijn ook oude schilderijen. De details daarvan verschaffen vaak een uitgebreide schat aan gegevens over het dagelijkse leven. Op bovenstaande foto is een detail te zien van een schilderij van Jacob van Ulft, dat als onderwerp heeft het oude Amsterdamse stadhuis van vlak voor de brand van 1652

tingen voor de allerarmsten betekenden, werd evenmin vermeld. De laatste jaren is er in de geschiedwetenschap veel veranderd. Voorafgaand aan de grote ommekeer, waren aan het begin van deze eeuw de rechtsgeschiedenis en de economische geschiedenis in de belangstelling gekomen. Aanvankelijk werden deze nieuwe takken van de studie van het verleden vooral beoefend door mensen die zich getraind hadden in het recht of de economie en die geschiedenis als een bijzaak zagen. Zij wilden bij voorbeeld bestuderen hoe bepaalde jurisprudentie ontstaan was en doken met de kennis van het recht in het verleden. Sommigen van hen raakten zo geboeid dat zij echte historici werden.

Maar ook bij de rechtgeschiedenis en de geschiedenis van het economisch leven werd gekozen voor een abstract plan, waarop de gewone burger niet te herkennen was. Er waren onderstromen in het wetenschappelijke veld, waarin wèl belangstelling was voor allerlei minder grootse zaken als 'De Politiek' en 'De Economische Golfbewegingen'. In de Romantiek was de etnologie tot ontwikkeling gekomen. Mensen als de gebroeders Grimm legden zich toe op het verzamelen van volkssprookjes. De Franse historicus en literator Michelet schreef een geschiedenis van de hekserij en de heksenvervolging.

VU-MAGAZINE - FEBRUARI 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen