VU Magazine 1988 - pagina 38

Kaart uit het leerlingenmateriaal van RALLY: kaartvaardigheid toegepast in een concrete situatie.

Het in het hoofd zetten van rijtjes plaatsnamen of onregelmatige werkwoorden is een vorm van leren. Er zijn echter ook ander vormen van kennisverwerving. Iets onthouden en dat vervolgens op afroep als een Pavlov-hondje kunnen spuien, wordt tegenwoordig als min of meer verwerpelijk gezien in onderwij skringen. Kennis moet toepasbaar en wendbaar zijn. Eenvoudig gezegd: in nieuwe situaties, op het moment dat je het nodig hebt, moet je kunnen putten uit een reservoir van verworven kennis om een probleem waar je je voor gesteld ziet, op te lossen. Dan pas wordt kennis intelligentie. Om leerlingen dit niveau van kennis te laten bereiken via computerondersteund onderwijs moeten hoge eisen gesteld worden aan computerprogramma's. Helicopterspelletjes, hoe aardig ook, voldoen dan niet.

H

oe kan men probleemoplossend leren denken bevorderen met behulp van computerprogramma's? Een eenvoudig voorbeeld van een dergelijk pro-

De leraar blijft onmisbaar, al wordt zijn rol steeds meer die van begeleider in plaats van verteller gramma is Rally, een leerspel over kaartvaardigheden voor de brugklas. Kaarten spelen een belangrijke rol in het aardrijkskundeonderwijs bij de behandeling van alle mogelijke thema's en regio's. De doelstelling van het aardrijkskundeonderwijs is immers: "Het verwerven van inzicht in de spreiding, verscheidenheid en samenhang van verschijnselen in de aardse ruimte." Het hulpmiddel bij uitstek om dit inzicht te verwerven is de kaart. Zo is het vrijwel ondoenlijk om zonder een kaart van het gebied rond de Perzische Golf zich een beeld te vormen van de oorlog tussen Iran en Irak. Of om zonder een kaart van de spreiding van de bevolking in Nederland de lokatie van kerncentrales te begrijpen. Met het oog op de vrij algemene klacht dat leerlingen tot in de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs moeite hebben met het lezen van kaarten, lijkt het 36

van belang de mogelijkheden van de informatie-technologie om concrete situaties van kaartgebruik te simuleren, te benutten. De overdraagbaarheid van kennis op nieuwe probleemgebieden wordt bevorderd door vaardigheid en probleem niet los van elkaar aan de orde te stellen, maar in een nauwe onderlinge relatie. Rally is een programma waarin dat gebeurt. In dit leerspel worden leerlingen geplaatst in een voor hen onbekend gebied waarin zij de snelste manier moeten vinden om een gegeven aantal plaatsen in de juiste volgorde te sche situatie-generator'. Met behulp bezoeken. Zij hebben hiervoor de be- van deze generator kunnen reële en schikking over kaarten van verschil- fictieve situaties worden gesimuleerd, lende schaal, terwijl het computer- waarbij in het bijzonder verschillenprogramma aangeeft welke vervoer- de kaartvaardigheden een belangrijmiddelen gebruikt kunnen worden. ke rol spelen. De mogelijkheid van Uit de kaarten kan informatie af- de generator om op meerdere nigeleid worden over absolute afstan- veaus, bij voorbeeld stad - provincie den, fysieke barrières als rivieren, de - land, te werken biedt ruimte voor aard van de wegen etcetera. In dit differentiatie van de leerstof naar programma moet kaartvaardigheid complexiteit. In het kader van het toegepast worden in een concrete si- projekt 'Didaktische Differentiatie' tuatie. zullen onderwij sgeografen aan de De leerling kiest met welk vervoer- VU de komende jaren onderzoek middel hij bij voorbeeld het traject doen met dit type computerprogramRockhill-Murrisk (zie de illustratie) ma's rond vragen naar de relatie tuswil afleggen. Alleen als de leerling in sen geografische vraagstelling en staat is de gegevens van de kaart leerstrategie. goed te gebruiken, zal hij er in slagen het traject snel te overbruggen. Het gebruik van computers in het Als een keuze is gemaakt, geeft het onderwijs wordt door de overheid en programma een overzicht van de ef- het bedrijfsleven sterk gestimuleerd. fecten van de genomen beslissing en In 1985 is het projekt Nieuwe Inforeen volgende vraag. Op grond van de matietechnologie in het Voortgezet gemaakte keuzes en de gevolgen Onderwijs (NIVO) gestart. In het kadaarvan ontdekt de leerling dat de der van dit projekt ontvangen alle kortste weg niet altijd de snelste is. scholen voor voortgezet onderwijs in Er treedt een leereffect op: met de Nederland elf computers in bruikverworven kennis kunnen soortgelij- leen. Via een ambitieus programma ke nieuwe probleemsituaties snel wordt voorzien in de bijscholing van worden geanalyseerd. circa 90.000 docenten op het gebied van de informatietechnologie (basiscursus) en de toepassing daarvan in ally is uitgetest onder 54 de schoolvakken (vervolgcursussen). brugklasleerlingen. De keuHet aardrijkskundeonderwijs loopt zemogelijkheden voor de voor op andere niet-exacte vakken leerlingen bij het programma zijn talrijk. Nagegaan is tot welke denkacti- op het gebied van computeronderviteiten een dergelijke programma- steund onderwijs. Als één der eerste structuur aanleiding geeft. Uit het verwierf aardrijkskunde gelden voor onderzoek blijkt onder meer dat de het bijscholen van docenten en het relatie tussen de beslissing van de ontwikkelen van software. onderwijs leerling en de aard van de feedback Computerondersteund kan het huidige onderwijs niet in zijn een belangrijke factor is voor het geheel vervangen. De leraar blijft onleergedrag. Met name onverwachte misbaar, al wordt zijn rol steeds meer resultaten leiden tot een diepgaande die van begeleider in plaats van verkaartanalyse door de leerlingen. Het betrekkelijk eenvoudige pro- teller. Het contact tussen leraar en gramma Rally vormt de aanzet tot leerling en tussen leerHngen onderde ontwikkeling van een 'geografi- ling is een essentiële factor in het on-

R

VU-MAGAZINE—JANUARI 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen