VU Magazine 1988 - pagina 108

Den Uyl ontkende dat het parlement machteloos is, "zoals modieus gesuggereerd wordt." Het bestaat uit een regeringsmeerderheid die de dienst uitmaakt. Ook de oppositie heeft nog wel wat in te brengen. Toch signaleerde Den Uyl een 'kortsluiting' in het parlementaire systeem. Als een van de kenmerken daarvan noemde hij de coalitiekabinetten en de wijze waarop deze tot stand kwamen. Vaak wisten kiezers als zij hun stem op een partij uitbrachten nog niet met welke andere partij deze na de verkiezingen in zee wilde gaan. Den Uyl schreef deze beschouwing in 1970, vlak voor de verkiezingen van 1971, die resulteerden in het kabinet-Biesheuvel. Dat kwam echter spoedig ten val door het vertrek van de twee DS'70 ministers, waardoor het kabinet zijn meerderheid in de kamer verloor. Nieuwe verkiezingen werden uitgeschreven. Na een mislukte formatiepoging werd mr. Jaap Burger lol formateur benoemd. Deze formatie, die leidde tot het kabinet-Den Uyl, zal door veel betrokkenen niet snel worden vergeten. Ook de volgende formatie, uit 1977, bleek voor velen een traumatische ervaring.

O

gen door elkaar halen als zij oordelen, namelijk invloed hebben en invloed gebruiken. Omdat, naar hun oordeel, het parlement zijn macht niet zó gebruikt als zij graag zouden willen, hééft het geen macht." Dat noemde hij een oneigenlijke oorzaak: "het gevoelen waar ieder van ons op zijn tijd aan onderhevig is, dat er iets niet deugt aan onze werkwijze, simpel als gevolg van het feit dat men zijn zin niet heeft gekregen. Die gevoelens moet men niet onderschatten. Ik ben van mening dat zij ook een rol spelen bij de constatering dat de volksvertegenwoordiging geen macht zou hebben. Ook bij die constatering wordt heel vaak de vergissing gemaakt dat men het niet juist hanteren van die macht verwart met het niet hebben van die macht."

D

at neemt overigens niet weg dat de werkwijze van het parlement wel degelijk kan worden verbeterd. Vondeling meende dat het grote aantal partijen in de Tweede Kamer de samenwerking niet bepaald bevordert. "Ons kiesstelsel lokt uit tot ontbinding en spoort niet aan tot samenwerking." Bovendien blijken de leden van een aantal fracties onderling niet altijd even eensgezind. En die factoren hebben als nadeel dat minder krachtig tegenspel kan worden geleverd aan de regering.

ndanks een duidelijke uitspraak van de kiezers - het kabinet-den Uyl was inzet van de verkiezingen - bleek een ander kabinet gevormd te worden. Anne Vondeling schreef in 1976 - hij was toen voorzitter van de Tweede Kamer - de studie Tweede Kamer: lam of Vondeling ruimde ook veel plaats in voor een leeuw? Daarin meende hij dat de kiezers duidekwestie die juist de laatste tijd weer actueel lijkheid moeten krijgen over wat er met hun stem wordt: het tussentijds bedanken van Kamerleden gebeurt na de verkiezingen. Partijen moeten afof het na een ministerschap niet willen terugkespraken maken met die partijen waarmee ze wilren in de Kamerbanken. Hij verhaalt hoe hij eens een ernstige aanvaring had met de lijsttrekker van de ARP, Barend Biesheuvel. Deze, hoewel een succesvol lijsttrekker, weigerde na de verkiezingen in de Kamer zitting te nemen. Ook de oud-KVP lijsttrekker Josef Luns liet niet na duidelijk te maken dat hij alleen in de regering plaats wilde nemen; niet in de Kamer. Vondeling noemt dit dicht tegen kiezersbedrog aanliggen. De belen regeren. Eigenlijk zou er ook programmatinaming 'het ideale kamerlid' reserveert hij dan sche overeenstemming vóóraf moeten zijn, zodat ook voor die leden die 'tweehonderd procent' bekiezers weten waar zij aan toe zijn. reidheid hebben. "Het komt ook nogal eens voor, Vondeling - hij overleed in 1979 - stelde dat hoedat iemand wel kandidaat wil zijn om langs die wel Staten-Generaal en regering samen het land weg minister of staatssecretaris te worden, maar besturen, de invloed van de regering groter lijkt, niet 'gewoon' Kamerlid wil zijn." Helaas zijn deromdat deze de uitvoerende macht vertegenwoorgelijke kwesties nu aan de orde van de dag. De digt. En de bevolking merkt nu eenmaal het meeste bewindslieden uit het eerste kabinet-Lubmeest van uitvoerende maatregelen. Toch meenbers keerden niet terug in de Kamer, ook niet als de Vondeling dat het met de 'onmacht' van het zij geen zitting namen in het tweede kabinet. En parlement wel meevalt: het parlement heeft volveel PvdA-kamerleden verlieten de kamerbanken doende invloed en gebruikt die invloed ook goed. voor een functie elders, gefrustreerd door het jaWaarom dan toch die geluiden als zou het parlerenlange oppositie-voeren. Ideale Kamerleden ment weinig te vertellen hebben? Volgens Vondebehoren volgens Vondeling ook volstrekt onafling heeft dat te maken met het feit dat Nederhankelijk te zijn en te blijven. De fractiediscipline land met betrekking tot veel politieke ontwikkelinmag nooit boven de eigen mening of het eigen gen erg afhankelijk is van het buitenland. Voorts geweten gaan. zijn bepaalde bestuurlijke taken willens en wetens aan lagere overheden overgedragen. En hij vervolgde; "Een paar jaar geleden heb ik er in de De Tweede Kamer werd zelf ook direct geconKamer op gewezen, dat velen wellicht twee dinfronteerd met het eigen tekortschieten, namelijk

'Ons kiesstelsel lokt uit tot ontbinding en spoort niet aan tot samenwerking.'

18

VU-MAGAZINE—MAART 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen