VU Magazine 1988 - pagina 24

een select groepje kunstprofeten wordt geacht in staat te zijn dit Salomo's oordeel te vellen. En dat geldt zowel wanneer men deze, veelal als 'plakplaatjespoëzie' aangeduide, kunstvorm ruimhartig onder de letterkunde rekent, als wanneer men deze minachtend naar het vuilnisvat verwijst. De eerste groep is echter aanmerkelijk geringer van omvang dan de tweede: in de officiële literatuurkritiek komt men Nel Benschops naam hoogstzelden tegen. Hooghartig en elitair is zeker ook het in de groep 'afwijzers' gehanteerde - meestal onuitgesproken - criterium, als zou iets dat door de massa 'mooi en goed' wordt bevonden, per definitie nimmer 'Kunst' mogen heten. Opmerkelijk is in dit verband het standpunt van dichter, criticus en leraar Nederlands Hans Werkman, schrijver van Van Harte, het boekje over leven en werk van Nel Benschop. Zijn standpunt spruit overigens nfet voort uit hooghartigheid, maar uit een soort belijnde gestrengheid, die Nel Benschops poëzie niettemin resoluut het predikaat 'literatuur' ontzegt. Hoewel hij de argumentatie van Nel Benschops critici grotendeels aanvecht, houdt ook hij volop staande dat wat zij schrijft geen literatuur kan zijn. Literaire poëzie vergt dichterlijkheid, oorspronkelijkheid, ontwricht, dient schok op schok teweeg te brengen. Het zijn kwalificaties die de gedichten van Nel Benschop in geen geval toekomen. Men doet er echter verkeerd aan haar gedichten aan deze poëtische maatstaven te meten. Wie dat doen, schrijft Werkman in Van Harte, "sluiten de oliehaard aan op de gasleiding en mopperen dan omdat de kachel niet brandt."

S

prekend voor haar, meent Werkman dat Nel Benschop zelf ook zo wijs en bescheiden is, geen literaire pretenties te koesteren. Haar poëzie rangschikt hij daarom onder de

'De meeste lezers van Nel Benschops gedichten ervaren wel de waarheid, niet het cliché.' categorie 'pastorale poëzie' die men niet met literaire, hooguit met herderlijke criteria tegemoet mag treden: "Nel Benschop en andere pastorale dichters () praten op rijm tegen een publiek dat helemaal niets weet van literaire normen of daar nauwelijks in geïnteresseerd is. Dat publiek wil troost uit de Bijbel en is ontroerd als die troost aangereikt wordt met behulp van rijm, maat en ritme, want dat zijn oervormen die de literatuur niet voor zichzelf mag reserveren, maar die overal ter wereld in alle mensen tot leven gewekt kunnen worden." Even verderop citeert Hans Werkman met instemming prof.dr. L. Strengholt, hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Vrije Universiteit. 22

Strengholt claimt ruimte voor pastorale poëzie, met het argument dat wie er minachting voor koestert, zichzelf beledigt. Dat Nel Benschop haar gedichten grotendeels uit cliché's zou samenstellen -een mening die ook Werkman blijkt toegedaan - houdt daarom geen afkeuring in, maar dient veeleer als pre te worden beschouwd. "Een belangrijke eigenschap van een cliché is dat het een waarheid bevat", aldus Werkman. "De meeste lezers van Nel Benschops gedichten ervaren wel de waarheid, niet het cliché. Voor hen is het geen cliché, omdat ze niet gewend zijn aan literaire vormgeving." De conclusie hieruit lijkt duidelijk: zonder cliché's zou Nel Benschop haar publiek niet bereiken, VU-MAGAZINE—JANUAR! 1988

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen