VU Magazine 1989 - pagina 331

Eijssens (spijtig): "Nee, nog niet hoor," Van der Meulen: "Er bestaat geen handboek van de mode in de negentiende eeuw in Nederland, En als dat er nu zou komen, dan zou dat voor een groot deel op de Camera Obscura gebaseerd zijn, dus dan heb je er nog niets aan," Eijssens: "Nee, want dan krijg je cirkelredeneringen. Dat gebeurde ook al bij de woordverklaringen. Als je een woord opzoekt in het WNT, vindt je er een uitleg, plus een bewijsplaats. Maar die bewijsplaats komt vaak uit de Camera Obscura," Welsink: "Je kunt het ook apert oneens zijn met het WNT, zoals de zoon van Beets, In het verhaal 'Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout'

Hildebrand toont in zijn beschrijving van de burgerlijke voor- en achterkamers en de personages die erin ronddarren, een fijn oog voor uiterlijkheden. verlaat iemand het gezelschap om 'een knijpbriefje af te vaardigen'. Volgens het WNT betekent dat 'even naar de WC gaan'. Maar de zoon van Beets schrijft in een artikel dat Hildebrand, als men hem ernaar vroeg, altijd zei dat het zuiver letterlijk bedoeld was. Dus hij zou alleen even weg zijn gegaan om een klein briefje weg te brengen."

H

et is Hildebrands 'kopieerlust des dagelijksen levens' - zoals Potgieter het formuleerde - die na honderdvijftig jaar de tekstbezorgers parten speelt. Maar als de verslaggever de vraag stelt, of een boek dat zo sterk het uiterlijk van een voorbije wereld beschrijft, nog wel interessant is, nemen zij ogenblikkelijk de verdediging ter hand, Welsink: "Het is het decor, waartegen alles zich afspeelt. In 'Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout' beschrijft Hildebrand de mensen die je in het park tegenkomt: 'Voorts bemerkt men zusters met haar eerste voiles, die met haar broers met hun eerste rokken gaan wandelen, op hoop van andere zusters met voiles en broers met rokken tegen te komen'. Het gaat hier om opgeschoten jongeren in hun eerste contact met de andere sekse. Hij geeft de mode aan, zodat

individualisme, die een scheiding maakt "tussen een dichter en zijn volk". De verstoorde relatie tussen literatuur en christendom, die het probleem Beets zou moeten verklaren, blijkt in werkelijkheid het probleem Heeroma te zijn geweest. De huidige letterkundigen lijken zich niet veel meer gelegen te laten liggen aan zijn protestants-christelijke projectie op het literaire verleden. Toch is het probleem nog niet geheel van tafel. De Leidse neerlandicus Peter van Zonneve/d vraagt zich in de inleiding tot een losse uitgave van 'De familie Stastok' af, in hoeverre er werkelijk van een probleem sprake is. Het hangt er, vindt hij, maar vanaf hoe je het boek interpreteert, Als je spreekt van een geseling of een

VU-MAGAZINE—SEPTEMBER 1989

ÉMÊ

wraakoefening, kun je je er inderdaad over verbazen dat de auteur later tot zo'n milde persoonlijkheid kon uitgroeien. Maar Van Zonneveld vindt zelf dat Beets in de Camera de wereld om hem heen "op ironische wijze gestalte (heeft) gegeven". En dat klinkt heel wat vriendelijker. Prof.dr. W. van den Berg, van de Universiteit van Amsterdam, verschoof het probleem onlangs een fase naar voren. Hij deed dit bij de opening van 'Zwarte tijd en luimigheid', een tentoonstelling over Beets en zijn Leidse vrienden, die tot 26 november in het Letterkundig Museum in Den Haag wordt gehouden. Het probleem Van den Berg is niet de opkomst van het romantisch individualisme, maar juist dat Nederland nooit echt

21

Van de Camera Obscura verschenen in Nederland 91 edities, meer dan een miljoen exemplaren. Foto Michel Claus - AVC/VU

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen