VU Magazine 1989 - pagina 126

Olympiade in de negentiende eeuw, zo vertelt Leete. Op die dag worden alle 21-jarigen na hun opleiding, die voor iedereen gelijk is, ingeschakeld in de produktie. Men werkt tot het vijfenveertigste jaar. Bij opvoeders en in het onderwijs is veel aandacht voor het probleem om de juiste persoon op de juiste plaats te krijgen. Van die vaardigheden hangt het soort werk af en ook de klasse waarin men komt.

E

De Pruisische Graaf Von Moltke: 'Het verschil 19e - 21e eeuw komt overeen met het verschil tussen de militaire efficiency van het gepeupel, een horde barbaren met duizenden chefs, tegenover een gedisciplineerd leger onder leiding van één generaal, zoals het Duitse leger in de tijd van Von Moltke.'

r zijn drie klassen of divisies, met een oplopend aantal privileges om de stimulans tot presteren warm te houden. De kans dat mensen slecht werk afleveren is nihil, "daarvoor is de tucht in het arbeidsleger te streng," aldus dr. Leete, Bij elke klasse hoort een apart insigne dat iedereen draagt. Naast de drie klassen bestaat een apart corps van invaliden en geestelijk gestoorden. De drijfveren om te werken zijn niet meer, zoals in de vorige eeuw, machtsbegeerte en neiging tot weelde, zo vertelt Leete. Nu stimuleert vaderlandsliefde en eerzucht de noodzakelijke inspanning, zoals bij een negentiendeëeuwse soldaat het geval was. Een soortgelijke organisatie bestaat voor de vrouwen. De vrouwenorganisatie is geheel van het arbeidsleger van de mannen gescheiden. Vrouwen doen hchter werk en hoeven niet tot hun vijfenveertigste te werken als ze dat niet willen. Vrouwen hoeven ook niet meer zelf te wassen en te koken. Die verspilling van arbeid en materiaal is eveneens opgevangen door een grootschalige aanpak. Een geschil tussen twee vrouwen wordt door een vrouwelijke rechter behandeld. Iedereen krijgt voor het werk een gelijke beloning. Geld is afgeschaft. Elke maand ontvangt men een kartonnen kredietkaart die wordt afgestempeld. Winkeltjes zijn er ook niet meer. Al dat gewinkel is zonde van de tijd en die gewiekste middenstanders splitsen hun klanten met hun kundige praatjes toch maar produkten in de maag die ze eigenlijk helemaal niet willen of kunnen gebruiken. ledere wijk heeft nu een groot magazijn waar aan de hand van folders goederen besteld kunnen worden. Die worden in korte tijd via het systeem van de buizenpost thuis bezorgd.

36

Tijdens een wandeling door het Boston van de eenentwintigste eeuw ziet JuUan West dat de gevangenis is verdwenen. Het juridische apparaat is ook fors uitgedund want de basis voor conflicten is nagenoeg verdwenen. "Er is bijna niks meer om wetten over te maken" zegt dr. Leete. "Negenennegentig procent van de wetten in de negentiende eeuw betrof eigendoms- en handelsrecht. Corruptie en vermogensdelicten komen niet meer voor omdat iedereen overtuigd is van de morele superioriteit van het idee van solidariteit. Je doet niets tegen je medemens, je doet alleen maar iets voor de staat." En last but not least: Van de pohtiek is ook niet veel meer over. Politieke partijen en algemeen stemrecht zijn afgeschaft. De Nationale partij heeft de alleenheerschappij. Ereleden van de diverse segmenten van de industrie, de gilden, hebben de rang van oflScier en mogen de generaal kiezen, het hoofd van de gilde. Die tien generaals kiezen de president van de Verenigde Staten. Met deze kennis ontwaakt Julian West uit zijn droom en hij loopt weer rond in het Boston van de negentiende eeuw dat nu een hel voor hem is geworden. Hij confronteert zijn ouders en verloofde met zijn denkbeelden over de onderdrukte positie van de armen en zijn toekomstbeeld. Ze gooien hem het huis uit. En weer ontwaakt hij op het bed van dr. Leete. De negentiende eeuw blijkt gedroomd te zijn. Julian West besluit historicus te worden.

Na zijn middelbare school wil hij naar West Point, een militaire academie. Hij wordt afgekeurd in verband met zijn slechte gezondheid. Beüamy blijft zijn hele leven sukkelen met tbc. Hij gaat rechten studeren. Voor die studie is hij in 1868 en 1869 een jaar in Duitsland. Naar eigen zeggen worden daar zijn "ogen geopend voor de sociale misère". Hij is ook onder de indruk van het Duitse leger dat een systeem kent waar "aanleg en carrière goed op elkaar aansluiten". In Looking Backward laat Bellamy dr. Leete een opmerking maken over het verschil in efficiency tussen negentiendeëeuwse fabrieken en de eenentwintigsteëeuwse, nationaal georganiseerde produktie: "Het verschil 19e - 21e eeuw komt over-

S

ommige hoofdstukken uit het boek zijn ronduit saai. Bellamy probeert dit echter op te vangen door in zijn schets van deze utopie ook nog een liefdesverhaal te verwerken. De populariteit en de militante organisatie van de utopie kunnen bij de moderne lezer verwondering wekken. Allereerst blijkt Bellamy gefascineerd te zijn door efficiency en discipline. Bellamy is vijftien als de Burgeroorlog afloopt. In die oorlog kwamen de zuidelijke staten in opstand, ze wilden zich afscheiden van het Noorden. De noordelijke staten vechten in de eerste plaats voor de nationale eenheid, twee jaar later vechten ze ook tegen de slavernij. Die oorlog noemt Bellamy later een "goed voorbeeld van solidariteit".

een met het verschil tussen de mihtaire eflftciency van het gepeupel, een horde barbaren met duizenden chefs, tegenover een gediscipUneerd leger onder leiding van één generaal, zoals het Duitse leger in de tijd van Von Moltke." Graaf Von Moltke (1800-1891) is vanaf 1858 chef van de Pruisische generale staf en heeft, met zijn tactiek van getrennt marchieren, vereint schlagen, de oorlog tegen Denemarken en Oostenrijk geleid. Hij is ook de architect van de overwinning in VU-MAGAZINE~MAART 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen