VU Magazine 1991 - pagina 24

Was de oerknal het begin van alle tijd? Het laatste antwoord zal wellicht een afspraak zijn, geformuleerd in hoogst abstracte taal.

Tijd en ruimte In het begin was alle materie dicht opeengepakt. Het heelal was een hete, vormeloze brij. We weten daarvan alleen dat alles kort na het eerste begin met grote snelheid uit elkaar vloog, als bij een explosie. Maar wat precies gebeurde in dat allereerste ogenblik is nog onbekend. Daarvoor waren de omstandigheden te extreem. Natuurkundigen hebben dat nooit goed kunnen berekenen of nabootsen. De gebeurtenissen gedurende de seconden die daarop volgden kennen we inmiddels wel, maar de omstandigheden waren zo extreem dat ze elke beschrijving tarten. De eerste alinea van dit artikel zal dan ook door de meeste natuurkundigen schouderophalend worden afgedaan als mythologisch geleuter. Maar andere woorden om dat begin te omschrijven ontbreken mij. Een jarenlange natuurkunde-studie en het lezen van stapels boeken, geschreven door geniale wetenschappers, hebben daar niets aan kunnen veranderen. Dit oerbegin blijft onvoorstelbaar. Alledaagse ideeën over materie, beweging, en energie verliezen daar hun geldigheid.

allereerste begin. Tijd en ruimte verenigen zich in fantasierijke constructies. Ik volg de argumenten ademloos, maar het houdt iets van een krasserige kindertekening, waarin papa maar weinig verschilt van een auto. De tijd, zoals ik die dacht te kennen, is onherkenbaar weergegeven. Maar misschien zal ik ook hieraan op den duur wel wennen. Ik zal er dan aan moeten geloven dat tijd iets anders is dan een Unt dat zich langzaam uitrolt, vanaf de Oerknal tot aan de Voleinding, en waarlangs ook ons leven zich beweegt. Tijd als een geleidelijk tot uitdrukking komende ontwikkelingsgraad heeft dan afgedaan. En daarmee is voor mij de vraag naar het begin van de tijd zinloos geworden. Als tijd niet meer de ontwikkeling van het heelal aangeeft, heeft het begin van de tijd niets meer met ontstaan te maken.

N

iettemin dwingt de natuurkunde mij telkens om over oorzaak en oorsprong na te denken. Als het begin van de tijd niets leert over het ontstaan, wat dan wel? We moeten het antwoord bij God k heb geleerd me uit te drukken zoeken, menen sommige natuurkunin differentiaal-vergelijkingen, digen. God is dan misschien niet de scheppings-operatoren, en Grote Uurwerkmaker, die aan het quarkzeeën, en ben daaraan inmid- begin van de geschiedenis het raderdels gewend. Gelukkig voor mijn werk in gang gezet heeft, Hij heeft voorstellingsvermogen zijn begrip- dan tenminste toch de natuurwetten pen als ruimte en tijd daarbij nog bedacht en gemaakt. Hoe kan er angoed bruikbaar. Dat geeft enige ders een heelal zijn? houvast bij de natuurwetenschappe- Het is de herhahng van een eeuwenlijke geschiedschrijving. oud argument. Kometen worden Anders wordt het als men nog ver- door God bewogen, God zorgt erder teruggaat in de tijd. Natuurkun- voor dat zon en aarde elkaar aandigen die speculeren over de eerste trekken. God heeft de oerknal geïnifractie van de eerste seconde, bedie- tieerd. Telkens wanneer men niet nen zich naar believen van bubbels, ogenblikkelijk wist hoe iets ontstaan gaten en fluctuaties in iets, wat ze was, werd dat God in de schoenen tijd noemen. Tijd krijgt extra dimen- geschoven. En met elk nieuw inzicht sies en imaginaire eigenschappen. werd God een beetje overbodiger, En sommigen weten dat zo aan el- en daardoor steeds verder naar de kaar te breien dat de tijd in hun vi- rand van het universum terugsie helemaal geen begin meer heeft. gedrongen. De knapste koppen van onze tijd Zo staat God nu, volgens velen, aan breken zich hierover het hoofd. Het de wieg van de oerknal. Ook de heeft inmiddels een prachtige collec- kerk spreekt in dergelijke termen. tie speculaties opgeleverd over het Paus Pius XII verkondigde op een

I

BRAM VERMEER

22

VU-MAGAZINE—JANUARI 1991

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen