VU Magazine 1993 - pagina 14

Martin Enserink

onderzoek gedaan naar het vóórkomen en de complicaties van ouderdomsdiabetes. De resultaten zijn schrikbarend: volgens het onderzoek lijdt een op de twaalf mensen boven de 55 aan de ziekte. Voordat het onderzoek startte ging men nog uit van de helft van dat aantal. Heine schat dat het totale aantal patiënten in N e derland tussen de drie- en vijfhonderdduizend ligt. In Hoorn onderzoekt men nu wat Heine een "agressievere" aanpak van de ziekte noemt: een behandeHng waarbij de bloedglucosespiegels veel nauwkeuriger in de gaten worden gehouden. O p dit moment komen diabetes-patiënten in eerste instantie bij hun huisarts terecht, die tabletten voorschrijft om de opname van glucose te verhogen of de insuline-produktie een oppepper te geven. Als dat niet helpt, rest er maar één remedie: insuline.

Suikerziekte bij ouderen is een "heftig onderschat probleem", dat onnodig veel lichamelijk lijden veroorzaakt, denken onderzoekers. De oplossing: zoveel mogelijk patiënten opsporen en een "agressieve behandeling" geven. "Vijfjaar geleden zou dit verregaande 'medicalisering' zijn genoemd. Maar tegenwoordig hoor je dat niet meer."

Spuiten

EEN BEEfSE SUIKER 1

12

U zet de meter aan. 2. U schuift er een teststrip

3. O p deze teststrip brengt u een druppeltje bloed aan. Zo eenvoudig is het bedienen van 'One touch', een apparaatje waarmee iedereen thuis z'n bloedsuikergehalte kan bepalen. Het metertje spreekt negen talen, geeft de uitslag weer als een soort rekenmachine en bezit een geheugentje waarin 250 metingen, inclusief datum en tijdstip, bewaard kunnen worden. De patiënt kan de gegevens zelfs rechtstreeks aan zijn personal computer doorgeven. De fabrikant van 'One touch' gaat mogelijk gouden tijden tegemoet. Het aantal suikerziekte- of diabetespatiënten is stijgende en er gaan stemmen op om hen veel intensiever te behandelen. Meer en meer men-

Dr. R.J. Heine: "Patiënten zijn met insuline beter af dan zonder"

tie gestoord, wat leidt tot pijnlijke of gevoelloze ledematen. De doorstroming van bloedvaten wordt minder, wat kan leiden tot blindheid en amputaties van ledematen nodig kan maken. D e meeste patiënten lijden aan type2-diabetes, ook wel ouderdomsdiabetes genoemd; de rest heeft een heel andere ziekte, typ e-1-diabetes. Volgens dr. R.J. Heine, internist in het VU-ziekenhuis en diabetes-onderzoeker, worden de effecten van type 2 "heftig onderschat", er zou vaak ten onrechte goedmoedig over de ziekte worden gesproken. "Type 1 ziet men als een ernstige ziekte: het klassieke beeld van een zielige jongere die zichzelf insuline moet inspuiten en met alle zorg moet worden omringd. Bij type 2 is het vaak: 'ach, ze heeft een beetje suiker, maar dat had moeder ook al, dus wat geeft het.' Een volkomen scheefgetrokken beeld, als je ziet waartoe type 2 kan leiden." In H o o r n hebben Heine en collegaonderzoekers de laatste jaren veel

sen zullen zichzelf in de toekomst met insuHne-injecties moeten behandelen. Een regelmatige controle van de bloedsuikerspiegel is daarbij onontbeerlijk.

Blind Bij diabetespatiënten nemen cellen in de spieren en het vet niet meer op de normale manier glucose (suiker) op uit het bloed. Dat komt enerzijds doordat er minder insuline wordt gemaakt, het hormoon dat die opname stimuleert; maar anderzijds worden de spiercellen ook ongevoeliger voor insuline. Het direct meetbare gevolg: de concentratie glucose in het bloed stijgt fors. De patiënt voelt zich daardoor beroerd ("als bij een beginnend griepje"). O o k raakt de zenuwfunc-

VU MAGAZINE JANUARI 1993

Maar insuline moet je inspuiten en dat vinden veel patiënten griezeHg. Bovendien moet de huisarts ze daarvoor verwijzen naar de internist. "De drempel om met insulinetherapie te beginnen is zo hoog, dat veel mensen pas bij de internist komen als de ziekte al te ver gevorderd is", zegt Heine.

TWee soorten Een kleine minderheid van alle suikerziektepatiënten (circa tien procent) lijdt aan 'type-1-diabetes', ook wel 'juveniele diabetes' genoemd. De ziekte openbaart zich meestal rond de puberteit, en is een auto-immuunziekte: de afweercellen van het lichaam, bedoeld om indringers als bactehën en virussen te doden, richten zich tegen de bèta-cellen, de insulinefabriekjes in de alvleesklier. Na een paar jaar is meer dan negentig procent van al die cellen gedood, waardoor de insuline-aanmaak vrijwel volledig stilvalt. Het patientje moet dagelijks insuline injecteren. Type-1-diabetes wordt om die reden ook wel 'insuline-afhankelijke diabetes' genoemd. Na het vijftigste levensjaar - soms ook al eerder - openbaart zich bij een veel grotere groep mensen een andere variant: 'type-2'- of 'insuline-onafhankelijke diabetes'. Bij deze patiënten gaan

O m dat te veranderen zou de huisarts zélf insuline moeten voorschrijven, en daartoe bovendien veel eerder moeten overgaan. Een dergelijke aanpak wordt nu in Hoorn beproefd. Als het aan Heine ligt moet de arts proberen de bloedglucosewaarde van de patiënten gelijk te houden aan die

diabetes er verschillende dingen mis, zo blijkt uit onderzoek: de gevoeligheid voor insuline neemt af, zodat er meer van nodig is; maar tegelijkertijd loopt de produktiviteit van de bèta-cellen in de alvleesklier echter terug, waardoor er juist minder insuline beschikbaar is. Zowel type 1 als type 2 leidt er uiteindelijk toe dat er onvoldoende suiker (glucose) in de cellen van spieren en vetweefsels wordt opgenomen. Daardoor wordt de glucose-concentratie in het bloed te hoog, wat op langere termijn ernstige complicaties kan geven. Door regelmatig insuline in de bloedbaan te spuiten kan de bloedsuikerspiegel op een min of meer normaal peil gehouden worden. Wordt er teveel insuline gebruikt, of vergeet de patiënt voldoende te eten, dan kan de behandeling aan haar doel voorbij schieten; de patiënt krijgt een te lage bloedsuikerwaarde, een hypoglycaemie, kortweg hypo, en valt flauw.

13 v u MAGAZINE JANUARI 1993

—

p

WÊM

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen