VU Magazine 1994 - pagina 204

Paul Dijkman: "Ik ben tegen commentatoren die zelfgenoegzaam murmelend op dichterlijke wijze een gebouw proeven."

de mechanismen te ontsluieren. "In de opleiding tot architect krijg je bepaalde opvattingen mee. Die opleiding zelf is niet slecht. Het probleem is datje bij wijze van spreken begint met het ontwerpen van een hondehok. Naarmate de studie vordert worden die gebouwen steeds groter en complexer. De principes op basis waarvan ze worden ontworpen zijn echter nog altijd die van het hondehok. In dat opzicht is er sprake van een rücksichtlose conditionering van studenten. "Als je afgestudeerd bent denk je vrij te zijn. Dat is niet zo. Het vrije veld is helemaal niet vrij. Nederland is een van de weinige landen ter wereld waar de sterke arm van de goede stijl zich, via de welstandscommissies, uitstrekt tot het professionele veld. In die welstandscommissies zitten ook weer architecten die de gangbare normen en het gangbare jargon hanteren. Het gevolg is een absolute eenheid. "Er zijn heersers in de bouw die onaantastbaar zijn. M e n sen als Jo Coenen en Rem Koolhaas worden enorm bewonderd door een vaste groep die ook voor de nodige publiciteit zorgt. Verder bestaat er een systeem van prijzen en V2,n glossy tijdschriften. In de praktijk weet een stadsbestuur dat iets nieuws wil laten bouwen, van niets. Daarom gaat men kijken bij degenen die een prijs gewonnen hebben. Van tevoren heeft men een dik rapport geschreven dat het allemaal anders moet, laiaar uiteindelijk komt men toch weer uit bij de bekende namen. Wie zijn de grote architecten? Zij die de grote opdrachten krijgen. Wie krijgen de grote opdrachten? Zij die tot het circuit behoren." Paul Dijkman heeft een krachtige aversie jegens de ophemelaars van de moderne architectuur. "Ik ben tegen commentatoren die zelfgenoegzaam murmelend op dichterlijke ^vijze een gebouw proeven. Van die onzin wil ik af. Weg ermee. Als ik hoor dat er een plan komt voor het KNSM-eiland en ik lees dat het uitzicht zo leuk is, dan denk ik: bullshit, dat uitzicht is een kwestie van lokatie. Ik wil een analyse horen. Met dichterlijkheden komen we niet verder. Soms lees je weer zo'n lyrisch verhaal over een modernistisch gebouw en aan het eind van het artikel wordt dan eventjes opgemerkt dat de keuken onpraktisch is en datje de trap niet op kan. Zoiets m o e t j e maar vergeven. Dat is het modernisme: de vorm is geweldig, alleen het werkt niet. "Je mag de macht niet aan zulke mensen geven. Als in de mode op een gegeven moment stekelige truien populair zijn, gaan de mensen na verloop van tijd Avel weer iets anders kopen. Het houdt op. Zo niet in de bouw. Daar bestaat een systeem waar mensen zichzelf en elkaar in de gaten houden en opvoeden."

Smoezen

26 VU MAGAZINE MEI 19 9 4

"Architecten mogen klaarblijkelijk alles zeggen. Neem het gebouw van de Tweede Kamer. Pi de Bruijn, die overigens helemaal niet zo'n slechte architect is, zegt dat de glazen gevel de openheid van de democratie symboliseert. Dat is absolute nonsens. Bij de Stopera zie je precies dezelfde glazen gevel. Dat is zeker ook om de openheid van de democratie te symboliseren? Het zijn smoezen. Een glazen gevel is gewoon een standaardding. Modernisten houden nu eenmaal van een heldere vormgeving waarin een wand duidelijk onderscheiden is van vloer, dak en plafond. "Het gebouw op het KNSM-eiland heeft een strakke,

vlakke gevel. Zo'n gevel is typisch een speeltje van architecten. Zij genieten van andere dingen dan waar gewone mensen van houden. Ze kunnen oprecht genieten van de manier waarop kozijnen weggewerkt zijn of lijken te ontbreken, of van prachtig scherpe hoeken. Het mag vooral geen rommeltje worden. De grote angst van de architect is dat het een rommeltje wordt. Wat dat betreft gedragen stedebouwers zich als machthebbers van bananenrepublieken. Ze ruimen ieder conflict op in plaats van het te laten voortbestaan, omdat conflicten deel uitmaken van de werkelijkheid. Je kunt conflicterende elementen inbouwen in een wijk. En dan bedoel ik niet een leuk contrastje (onverholen spot spuit uit Dijkmans mond), maar echt dingen die niet kloppen. Zodat je je afvraagt: waarom hebben ze dat in vredesnaam zo gedaan? Als een gebouw groot wordt, laat hem dan maar door meerdere mensen ontwerpen. Ik denk datje op die manier avontuur, en zelfs mystiek kunt inbouwen." Over de rooie raakt Dijkman als hij vertelt hoe aanhangers van de modernistische architectuur afwijkende bouwvormen in de ban doen. Die worden steevast als truttig of kneuterig betiteld. Een gebouw heet al snel een hoog Anton P/ecfe-gehalte te hebben of een echte suikertaart te zijn. "God, wat een clichés", ontploft hij. " Dat men ze nog durft te gebruiken. Diezelfde mensen gedragen zich als geconditioneerde apen wanneer ze een m o dernistisch gebouw bejubelen. En dat terwijl het modernisme niets meer is dan een trucendoos. ledere uitbraakpoging wordt onmiddellijk afgemaakt. Ik zeg niet dat alles wat in de jaren zeventig gebeurde zo geweldig was, maar het was tenminste zo'n uitbraakpoging. En die IS afgekapt. Het komt er op neer: jongens, jullie zijn bourgeois, jullie snappen niets van de wereld en voldoen niet aan onze ideologie; we maken jullie afin de pers; je krijgt nooit van zijn leven een prijs meer en dus ook geen opdrachtgevers op hoog niveau; en als zwaar repres-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen