VU Magazine 1994 - pagina 165

voor bieden de fans hun club iets anders: bewondering. Bewondering is niet direct een wetenschappelijke categorie te noemen. Sociologen en andere gedragswetenschappers die zich met sport bezighouden spreken niet graag over liefde en bew^ondering voor het spel en de spelers, wanneer ze de populariteit van een sport willen verklaren. Ze zeggen dat de intrinsieke kenmerken van een spel geen verklarende factor vormt voor de populariteit ervan. En bovendien leidt mateloze bewondering tot mythevorming, tot onaantastbare legendes, het heilig verklaren van een club of sportman. Een goede wetenschapper is veel te nuchter om in legendes te geloven; een socioloog is per definitie een mythenjager, is wel eens gezegd. De rolverdeling staat vast: de supporter zet zijn idool op een voetstuk, de wetenschappelijk onderzoeker of kritische journalist trekt hem daar weer vanaf. Mythenjagen is een nuttige, respectabele bezigheid. Alleen, je mist wel iets. Met de sociologie van sport is het niet anders dan met die van mu-

nuiD

houdingen. De in economisch en politiek opzicht belangrijke landen hebben de meeste invloed op sportief gebied. Uit Engeland komen sporten als voetbal, rugby en cricket, uit Duitsland gymnastiek en handbal, uit Amerika, honkbal, volleybal en basketbal. Die sporten hebben zich vanuit de belangrijke machtscentra over de wereld verspreid. Een regionale sport in Zuid-West Afrika maakt weinig kans op een doorbraak in Engeland. Of iets dichterbij huis: het schaatsen zal altijd wel een zeer Nederlandse sport blijven. De conclusie van Van Bottenburg is dat de twintigste-eeuwse homo ludens het meest geïnteresseerd is in mondiaal verspreide sporten. "Het universele trekt een ieder, ook jongeren en armeren die niet de mogelijkheden bezitten om de wereld rond te reizen: door deel te nemen aan culturele verschijnselen met een grenzeloos karakter, ontsnappen zij - althans symbolisch - aan de mobiliteitsgrenzen die hun leeftijd of sociale herkomst stellen." Alle regionaal populaire sporten, het schaatsen bijvoorbeeld, dreigen daarentegen te degenereren tot folklore. Het is een conclusie waaraan een zeker tautologisch gehalte niet geheel vreemd is: sporten zijn populair omdat ze overal populair zijn. Maar inderdaad. De internationalisering is een onloochenbaar feit. Dat is niet

aanse pers eigenlijk om een strijd tussen hun clubs: Inter tegen Lazio. Italië is de (voetbal)wereld; een andere is er niet. Het universele trekt een ieder, zegt de socioloog en hij lijkt daarmee het gelijk aan zijn kant te hebben. De nuchtere onderzoeker laat van sentimentele overwegingen weinig heel. In die trend van mondialisering past geen gehechtheid aan de plek waar je vandaan komt. Voetballers zijn huurlingen die kiezen voor de club die hen het meeste geld en carrièremogelijkheden biedt. Fans zijn toeschouwers geworden; de identificatiemogelijkheden worden er niet groter op. Voor een aanhanger van de club Cambuur uit Leeuwarden is blinde bewondering tamelijk moeilijk geworden als in het team geen enkele Fries speelt. Uitstraling En toch heeft, denk ik, de onderzoeker ongelijk. Gelijktijdig met de trend naar het universele is er, als een bijna noodzakelijke tegenhanger, een tegengestelde trend: die van de regionalisering. O p politiek terrein v/ordt naarmate de Europese eenwording nadert, voorzichtig maar •wel steeds openlijker nagedacht over zoiets als een nationale identiteit. Wat is het dat Nederlanders onderling bindt, v/at is het eigene waar we

DAMENTALISME ziek. Je kunt nog zoveel kundige opmerkingen maken over de gebruikte muziekinstrumenten en de ervaring en sociale achtergrond van de muzikanten; maar daarmee is nog niet verklaard waarom een bepaald stuk muziek zo ge\veldig is. Over kwaliteit en aantrekkingskracht is het moeilijk theoretiseren. Schaatsen Als de socioloog Maarten van Bottenburg het over de populariteit van verschillende sporten heeft, zegt hij weinig over de aantrekkelijkheid van sporten an sich. Hij spreekt liever over de internationale machtsver-

alleen te zien aan de verspreiding van sporten over de wereld; binnen de sport zelf slaat de trend minstens zo hard toe. In de Nederlandse voetbalcompetitie spelen Nigerianen, Finnen, Zweden, Hongaren, Denen, Marokkanen etc. De mondialisering van de voetbalsport heeft zijn kristallisatiepunt gevonden in één land: Italië. Daar spelen de beste voetballers van de wereld met en tegen elkaar. Een waarachtig internationaal georiënteerde regio. Zozeer zelfs dat soms verwarring optreedt. Als Nederland en Engeland tegen elkaar spelen met daarin Dennis Bergkamp en Paul Gascoigne, gaat het volgens de Itali-

trots op zijn? Zelfs als we deel willen uitmaken van grotere internationale verbanden, zijn er misschien toch een paar zaken die we niet graag opgeven. Dat hoeft niet per se de folklore van klompen, molens en smartlappen te zijn. We kunnen misschien ook trots zijn op de sterke verzorgingsstaat, het relatief liberale drugsbeleid en de betrekkelijk geringe ontvankelijkheid voor extremistische bewegingen. Die eigenheid is de krachtigste pleitbezorgers voor internationalisering altijd een doorn in het oog geweest. Met de sociale voorzieningen zijn we doorgeschoten en het vervolgingsbeleid inzake de drugsproblematiek vraagt om de

31

v u MAGAZINE APRIL 1994

•fe

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen