VU Magazine 1996 - pagina 404

Robert Pool, 'Vragen om te sterven: euthanasie een Nederlands ziekenhuis', WYT Uitgeefgroep, f39,50.

in

Euthanasie in ziekenhuizen, komt dat nu veel voor? Toen de antropoloog Robert Pool ging 'meelopen' in een ziekenhuis om de praktijk van de Nederlandse euthanasie te onderzoeken, hoorde hij van personeel dat ze er niet zo vaak mee te maken hadden. Pas toen hij zelf in het ziekenhuis aanwezig was, leken zich veel meer gevallen van euthanasie voor te doen,- alsof de onderzoeker een 'positieve' invloed uitoefende op zijn onderzoeksobject. Die toename was er niet echt. Er veranderde wel iets in de beleving van het verschijnsel; want ondanks dat voor het begrip 'euthanasie' duidelijke regels en een definitie bestaan, is het een zeer subjectief, meerduidig fenomeen. Wanneer kun je vaststellen dat euthanasie is toegepast? Het probleem is dat het onderscheid tussen het 'normale' medische handelen en doelbewuste levensbeëindiging vaak nauwelijks te trekken valt. Verhoging van de hoeveelheid morfine valt in het kader van de reguliere pijnbestrijding, maar kan ook doelbewust worden gebruikt om het lijden van een patiënt te bekorten en is dan een in principe strafbaar feit. Datzelfde geldt voor het afbreken van levensverlengende therapieën. Er zijn wel degelijk normen, maar de ruimte om die normen naar eigen inzicht te interpreteren is vrij groot. Onder artsen zelf kunnen er aanzienlijke verschillen bestaan, laat Robert Pool zien. Wat voor de een euthanasie is, is dat voor een ander niet. Daarbij heeft een arts de neiging om vooral zijn eigen handelen niet als euthanasie te interpreteren; niet om de zaken te doelbewust te camoufleren, maar het maakt alles in ieder geval toch een stuk gemakkelijker om te zeggen dat er geen euthanasie is

44

WCS SEPTEMBER 1996

Recht op de spuit Robert Pool

Vragen om te sterven Euthanasie in een Nederlands ziekenhuis

toegepast. Euthanasie brengt toch veel juridische en bureaucratische rompslomp met zich mee; en waarom zou je je onnodig veel ellende om de hals halen? Over het algemeen, zo blijkt uit het boek van Robert Pool, staan artsen niet te springen om verzoeken om euthanasie te honoreren. Maar er bestaan vrij aanzienlijke onderlinge verschillen, en vaak hangen die verschillen samen met de werkwijze van een arts. Zo is er in het onderzoek van Pool een arts die uitvoerige persoonlijke aandacht heeft voor zijn patiënten, wiens spreekuur vaak uitloopt, die meer geneigd was om in te gaan op verzoeken tot euthanasie. Een andere arts die strakker, gereguleerder werkt, was daarentegen veel terughoudender in dat soort zaken. De misschien wel meest verrassende bevinding van het onderzoek van Robert

Pool is het grote 'euthanasie-bewustzijn' dat bij patiënten en naasten bestaat. Dat geldt lang niet voor iedereen, maar veel mensen beschouwen euthanasie bijna als een recht, een vanzelfsprekendheid, waaraan zonder omwegen behoort te worden voldaan; waar blijft dat spuitje toch? De griezelverhalen van de meest radicale tegenstanders van euthanasie zijn niet altijd overdreven. Zo maakte Robert Pool het mee dat een familielid aandrong op een snelle euthanasie van de stervende, zodat de begrafenis ook tijdig kon plaatsvinden en haar vakantie niet in gevaar kwam. Dit soort verhalen zijn geen schering en inslag, en artsen laten zich er niet door beïnvloeden, maar die verhalen maken wel deel uit van een meer algemene mentaliteit van het ongeduld. In onze samenleving, constateert Robert Pool - met enige verbazing omdat hij als antropoloog ook in andere culturen gewerkt heeft - kunnen we slecht pijn en lijden verdragen. Als een patiënt net een dag in coma ligt, komt er soms al een verzoek om euthanasie. Het moet snel voorbij zijn. Lijden en de aftakeling werken in de ontkerstende samenleving niet louterend. Het duidelijkst is dat te zien bij homoseksuele aids-patiënten; wanneer hun fraaie, gecultiveerde lichaam het laat afweten, is het leven zinloos geworden. Dan liever eruit stappen; al dan niet met doktershulp. (KNI

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen