VU Magazine 1996 - pagina 234

AcADEMiA

POËTICA

De vogel/ die tegen de wind in zingt,/ wankelend op de valreep/ van het licht.

Nacht 8k dag Tussen de andere bomen, welige groene gevaartes, die ene, ieder jaar schraler in knop en nu alleen nog maar een fijn vertakt skelet, broze vergroting van een blad in de herfst dat tot op de nerf is verteerd.

Daags voor zij op 9 december 1995 de Anna Bijnsprijs voor haar poëzie zou ontvangen, bekende zij, geïnterviewd in de Volkskrant, het toch niet te kunnen laten. "Voorzichtig ben ik de laatste tijd weer aan het dichten. Over de dood gaat het, en over herinneringen. [...] Er leven dingen in je die een uitweg zoeken. Dat moet in woorden gebeuren." De gedachte dat zij alles al eens gezegd zou hebben, komt haarzelf nu als een tamelijk hoogmoedig standpunt voor; "Alles gezegd? Wat denk je dan eigenlijk wel dat je te zeggen had? [...] er zijn ook dingen die ik nog niet heb gezegd. Je visie op het leven verandert als je horizon dichterbij komt."

Een caricatuur van Goethe's groengouden levensboom, maar dichter bij de waarheid. Het was nacht toen dit gedicht weerklonk uit de mond van zijn maakster, Hanny Michaelis. De nacht was die van de 23e op de 24e maart 1996 om precies te zijn, waarin het jaarlijks ritueel rond de Nacht van de Poëzie plaatsvond. Het vers is weliswaar geen nachtgedicht, maar in overdrachtelijke zin schemert het er volop. De boom die de aandacht van de dichteres trekt, verkeert in de avond van zijn leven; staat schraal in knop tussen de groene uitbundigheid van zijn omgeving en voldoet in geen enkel opzicht meer aan de functie die bomen doorgaans hebben als symbool van veerkracht en vitaliteit en van een schier oneindig leven. Die symboolfunctie is vals, laat de dichteres ons weten: déze boom, als tere uitvergroting van één enkel blad, is dichter bij de waarheid. Michaelis (1922) was pas 47 toen zij dit gedicht in 1969 liet opnemen in haar bundel 'De rots van Gibraltar'. Zij had m feite nog een heel leven voor zich. Maar als dichteres, vond zij, had ze op dat moment haar zegje wel gezegd. Zij voelde zich bovendien steeds meer de merel uit een van haar gedichten, "die tegen de wind in zingt,/ wankelend op de valreep/ van het licht." In 1971 verscheen de voorlopig laatste bundel van de zes die zij sinds 1949 had gepubliceerd. De sapstroom droogde in; het laatste blad viel. En van het weinige dat er daarna sporadisch en bij toeval nog in haar opwelde, doorstond nagenoeg niets de verzengende hitte van een buitengewoon sterke zelfkritiek.

WETENSCHAP,

CULTUUR

Dichter bij de horizon; dichter bij de waarheid ook. En na een lange nacht dan toch jezelf opnieuw in knop hervinden op een gure, maar heldere lentemorgen als deze: Langzaam maar zeker strekt de dag zijn zebrahals naar een roodkoperen zon. Wind woelt door het natte groene haar van stadsplantsoenen, ontrolt een hardblauwe vlag boven de daken. Wie dit ziet heeft de nacht overleefd of hij wil of niet.

D.

PRINSEN

Een bloemlezing uit de poëzie van Hanny Michaelis verscheen, onder de titel 'Het onkruid van de twijfel - Een keuze uit eigen werk', in 1989 bij uitgeverij G.A. van Oorschot, die ook haar verzameld werk publiceerde.

et) SAMENLEVING

52

- MEI

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen