VU Magazine 1997 - pagina 362

Herzbergs geheim Is dichten een vak dat je kunt leren? Nee, schreef Judith Heizberg ooit in een boekje dat 'Het maken van gedichten en het praten daarover' tot titel had. Het bevatte haar wederwaardigheden als 'docent poëzie' van zo'n cursus voor amateurs, die men toen nog heel modieus workshop noemde. In de beheersing van een techniek, schreef Herzberg toen, ligt, anders dan de dilettant denkt, het geheim van de smid niet besloten. Techniek, of wat daarvoor ook mag doorgaan, is eerder een handicap, die het steeds moeilijker maakt om in een gedicht ooit nog iets nieuws en oprechts te zeggen. Zoals: Als ik oud word neem ik blonde krullen ik neem geen spataders, geen onderkin, en als ik rimpels krijg omdat ik vijftig hen dan neem ik vrolijke, niet van die lange om mijn alleen wat kraaiepootjes om mijn ogen.

mond

Zo'n recept, daar blijft men jong bij, als dichter en als mens. Herzberg zelf is daarvan het beste bewijs. De tijd waarin zij bovenstaande regels, opgenomen in de bundel 'Strijklicht', schreef ligt ver achter haar. De vijftig is zij, geboren in 1934, ruimschoots gepasseerd en kraaienpootjes heeft zij ook. En bovendien is dankzij de P.C. Hooft-prijs waarmee haar ceuvre dit jaar werd bekroond, voor haar nu al een plekje gereserveerd in het pantheon der nederlandstalige dichters. Maar de wanhoop en de gevoelens van ontoereikenheid waaraan de dichter onderhevig is, groeien mee met de erkenning, zoals zij de worAsAop-deelnemers destijds voorhield. En dus zal Herzberg, geheel conform haar eigen theorie, het dichten wel nooit onder de knie krijgen. Gelukkig maar, want juist de pogingen leveren in haar geval prachtige poëzie op. Prachtig, maar lang niet altijd vrolijk, vaak bitterzoet, soms zelfs uitgesproken cynisch. Neem het gedicht 'Rooster' uit de bundel 'Dagrest' (1984); bijtender, maar ook ontroerender, is de angstwekkende herinnering aan een door dood en verderf overschaduwde joodse jeugd zelden onder woorden gebracht:

66

wcs

SEPTEMBER/OKTOBER

1997

Angst wordt het vroegste wakker. Wekt dan verstand en plannen voor de dag, die dekken hem nog even toe. Waarom kan kalmte niet eens eerder opstaan, of het verheugen, waarom is angst zo onbeheerst zo ijverigl Juf juf ik was het eerst. Ja hoor dat heeft de juf gemerkt. Ga nou maar rustig naar je plaats en praat niet voor je beurt. Vanmiddag, bij geschiedenis, mag je alles vertellen wat je weet, wat vroeger is gebeurd. Herzberg dicht zonder masker en zonder vangnet, los en onbevangen, maar steeds herkenbaar. Zij is in haar poëzie zichzelf, zonder dat het ook maar één ogenblik gênant wordt. En het knappe is dat zij het geheim daarvan bundel na bundel weet te bewaren. Misschien kent zij het zelf niet? De ochtend stommelt aan de horizon de vroege vogels knisperen als in de bergen niet over sneeuw van gisteren maar om wat nu gaat glinsteren, D. Prinsen

H e t laatst geciteerde gedicht, ' O c h t e n d ' , is afkomstig uit ' W a t zij wilde schilderen', de jongste bundel van Judith Herzberg, en najaar 1996 bij De H a r m o n i e verschenen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen