Het Calvinisme en de Kunst - pagina 72

72 lereclit oiniicrkl, Ilcrhail iiiljliiifj.

toe

f^clijk

Heikul

lisnii',

Ficlilt'

Zfll'

terwijl

van

volslifkl liet

aaidi'iding

hij

tocli

reiiit'

j^al"

zeil',

in

iiirl

:

cii

de mccning^

sultjcct, l)i'ru>l

uj)

nl<iof

Herbait van lid

oljjcct

dwaling. Kon dwaling, waar-

door zijn onvooiwaaideiijke bostiijding van liel Idcado grooto tegonstelling tussclion do empiiislon on

nog altoos aan de zijdo dor laatste .stond. Zie zijn Lelirbuch zur Einleitiing in die Piiilosopliio. W. VV. Ausg. von Hartenstoin. Bd. I, §81, V. V. Vooral ook zyn Zur Aestliotik. Bd, III. p. 428 v. v. en zijn p. 41 roconsie op Scnopi'.NnAiEKs die Welt als Wille. Bd. III: p. 487. Ons gaal dit Wij kninion niet rnslen, cor het object woor in zyn objectivileit niet ver gendog. voor ons vaststaat on zien niet in, hoe men, zonder de oalogorie van het geloof idoaliston,

,

ook op ilon "sanieidiang van bewustzijn on zintuigen toe te passen, hiertoe ooit geraken zal. Desniettemin hoeft tegenover Kant, en vooral tegenover Fichle het optreden van Herhart voor ons giciote boteekenis. In gelijken zin waardeeron we ook Sohopenhauer. Tegen het Intelleeliialisme ligl in zijn tliolematisch uitgangspunt sterke verweorkracht on zijn erkentenis dal deze wereld, gelijk wij ze waarnomen on erin l(>von. een ruïne is, rekent mol verschijnselen, die ook o]) Schril'tuiu'lijk ile Hoe eenzijtlig ook, zijn pessimisme verdient terrein riohting bepalen. volstrekt de minachting niet, waarmee het vaak van Clhrislolijke zijde bejegend :

wordt.

Schopenhaner

is

en

blijft

Kantiaan,

en schroomt niet te zeggen

:

„Die

transcendentale Aestliotik (van Kant) ist eiu so i'iheraus v erdi ons volles ^Verk, dass es allein hinieichen köiinle KanTs Namen zu verowigon.... Ich wüsste nichls hinv^reg zu nehmen. nur einiges liinzu zuselzen. AivrucR ScHOPExiiAUErv. Die Welt als ^Ville nndVorstollung. (Sammtl. W. 2e Aufl. Leipz 1877). Zijn pantheïsme p. 518/19. t

I.

,

en Avoolderige phantasie heeft hem, door gebrek aan eerbied voor de objoclivileil, ten laatste lot oen spel mol Oostersche voorstellingen verleid, die voor do ontwikkoling (lor aosthetiek geen verdere waarde bezit ton Maar voor do l)esl rijding van hol valsche idealisme en hel hoogst onzedelijke oi>timisme, waarin sonnniger panllieisme verlioii, bied Sch. oen kostelijk logengif. Niet genoog kan gewaarschuwd logen hel misbruik, dat door de thoosophen van den Ooslorschen bowuslzijnsvorm in do Heilige Schrift gemaakt wordt, om do Chi'istenen ongemerkt voor hun thoosophomen te winnen. Tijdelijk biedt dit dan ongetwijfeld oen voordeel, en lal van jonge mannen, die anders allicht in materialisme zouden vervallen zijn, worden door den gloed dezer Iheosophische warmte nog bijtijds ontdooid. In zooverre heeft Schelling's, Von Baader's en Solger's scliool ongotwijfold hoogo verdienste. Maar men lette ook op de keerzijde dezer medaille. Ongemerkt toch drinkt men uit dezen gouden beker der thoosophio don z wijmeidrank van het Pantheïsme in. on straks worilt in tal van Christelijke kringen. zonder dal iemand er op bedacht is, onder allerlei mystieke vorm, de hochtheid van het fundament des Ghristolijken goloofs ondermijnd. ""')

humaniseer en

van het schoon heeft overal plaats, waar men don onschoon als maatstaf kiest, on alzoo hel schoon bindt aan de vormen van onze menschelijke waaineming. hnmers dil brengt dan van zelf moe, dal men hel schoon, ook waar hot als Gods gave geëerd wordt, toch ontstaan en beslaan laat om den menstli. En hieiiiit volgt weer, dal in geheel den kring dezer voorstellingen de mensch en niet God het middonpunt vormt. Hier tegenover nu moet, wie aan de Schrift vasthoudt, noodwendig een Di vinisatio van het schoon plaatsen. Een dool. dat eerst dan lieroikl wordt, zoo ge het èt xLroïJ axï ^< xirov Kx^L eèq xItÓv ook op aosthotisch terrein toepast; en voor den mensch geori rapport met het schoon erkent dan krachtens Gods ordinanlie. I>i' mogelijkheid lui om deze Divinisalie streng door te voeren, en toch het ra|iiH)rl tussclion (\o\\ "''')

Dit

derzoeker van

het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen