Locus de Consummatione Saeculi - pagina 418

86

College-dictaat van een der studenten (Dogmatiek).

waren echter nog niet voldoende. Men gevoelde De taal toch was het element, waarmede gestreden moest. Daarom was het noodig haar te beoefenen. Het kwam aan op het meesterschap over haar in verrijking van den woordenschat en

De

logische

ook de

vakken

behoefte aan rijkdom van taal.

in het construeeren. Deze oefening ging vergezeld door eene breede linguïstische studie. Al stonden deze logische ontwikkeling in engeren zin en Unguistische ontivikkeUng oorspronkelijk op lagen voet (Cf. de „Rede-

geoefendheid

kaveling van de Hollandsche Spraakkunst" uit de 16 eeuw, waarbij het ons verbaast, dat zulke kindertaal door menschen gevoerd is), toch doen ze ons zien hoe de beekjes ontsprongen zijn, waaruit de groote stroom is voortgekomen

en hoe organisch alles uit den strijd van het leven is gekomen. 3**. In de derde plaats ontstond de behoefte om zich te verrijken met de sympathie van anderen. In een dispuut b. v. is het voor iemand niet onaangenaam, als een ander het met hem eens is. Dat geeft sterking; men heeft een bondgenoot gevonden. Alleen te staan geeft een gevoel van verlatenheid. Gevolg van het sterkend gevoel van sympathie is het raadplegen der Letterkunde. Wat is het, als we Da Costa, Clroen en Bilderdijk citeeren ? Dit, dat logische uiting nog aanwezig is en dat het ons prettig aandoet, hen als bondgenooten in onzen strijd te hebben; te meer nog, daar zij in zulke keurige taal hun gedachten naar buiten wisten te brengen. Zoo is het in gedachte houden van verzen uit Homerus, Euripides en van de letterkunde niet uit aardigheid of kunstgenot, maar uit de behoefte aan bondgenootschap geboren. Daarbij komt nog, dat, als men in strijd gewikkeld wordt, men weldra merkt, dat het niet de eerste keer is, dat die strijd gevoerd wordt, maar dat reeds van vroeger is. Een pas getrouwde vrouw, die het met haar meid hij te kwaad krijgt, komt weldra tot het idee, dat moeder zulks ook al had ondervonden. Op deze wijze is de kennis van de historie in de wereld gekomen, en komen we tot het historisch begrip), vooral op het breede terrein van het uitwendig leven. Zoo gaat men eerst denken: „ik ben één van mijn geslacht en in mijn geslacht is die strijd reeds gevoerd", zoodat de geheele inwendige

hun

van het natuurlijk leven der menschen strijd voert. Dan gaat men Beter dan tegenwoordig zag men vroeger de worsteling in. Vroeger was er geen sprake van kunst en sociale ontwikkeling, waarin toch niet het drijvende van de geschiedenis inzit. 4**. Waar nu langs denzelfden weg niet alleen logica, rhetorica, en dialectica; linguïstiek en letterkunde, maar ook het gansche veld der historie ontstond, is ten slotte weer op een ander veld het beekje ontsprongen, waaruit de phllosophle geboren is. Er was velerlei strijd van velerlei aard. Men begon te ontdekken, dat verschillende personen het over verschillende onderwerpen stroom

dit

nabootsen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen