Ad Valvas 2006-2007 - pagina 425

AP VALVAS 19 APRIL 2007

VyjET E N S C H A P

PAGINA 7

Bijzonder hoogleraar Van der Schee

Aardrijkskunde terug op de kaart > Weetjes Aardrijkskunde is spannend en lesgeven ook. Dat is de boodscliap die Joop van der Scliee wil overbrengen in zijn nieuwe functie: bijzonder hoogleraar onderwijsgeografie.

Botontkalking In de toekomst kunnen tandartsen hun patiënten screenen op botontkalking (osteoporose). Dit blijkt uit onderzoek van hoogleraar orale radiologie Paul van der Stelt van ACTA, dat hij eind maart presenteerde tijdens een bijeenkomst van de International Association for Dental Research in New Orleans. Hij ontwikkelde een meetmethode om botontkalking vast te stellen aan de hand van de structuur van botbalkjes m de kaak met behulp van röntgenfoto's. Tandartsen maken regelmatig zulke foto's van patiënten. Met software kan hieruit nu worden afgelezen of iemand in de risicogroep valt. De resultaten hiervan zijn net zo goed als de huidige standaardtest om osteoporose te diagnosticeren en veel goedkoper. Bovendien hoeft geen ziekenhuis meer te worden bezocht. (FB)

TEKST: WELMOED VISSER FOTO: RONALD KRANENBURG

Aardrijkskunde is onmisbaar, vindt Joop van der Schee, sinds kort bijzonder hoogleraar onderwijsgeografie aan de VU. "De belangrijkste kwesties van deze tijd zijn aardrijkskundig", stelt hij: "milieuvervuiling, zeespiegelstijging, globalisering". Van der Schee gaat zich de komende vijf jaar inzetten om aardrijkskunde weer op de kaart te zetten. Dat is hard nodig. De status van het vak heeft onlangs en behoorlijke deuk opgelopen; het is geen verplicht examenvak meer. In tegenstelling tot geschiedenis, dat wel verplicht is, heeft aardrijkskunde de status van keuzevak.

Binnenvaart

'De belangrijkste kwesties van deze tijd zijn aardrijkskundig ^

Het veranderende klimaat heeft ook gevolgen voor de binnenvaart en dat gaat de consumenten zo'n negentig miljoen euro kosten, zeggen Florrie de Pater en Olaf Jonkeren van de afdeling ruimtelijke economie in De Gelderlander wan 14 april. Vrachtschepen op de grote rivieren hebben namelijk een diepgang van ruim drie meter, maar naar verwachting zal het steeds vaker gebeuren dat de schepen door een extreem lage waterstand niet volledig beladen kunnen varen. Als de waterstand daalt naar 1,80 meter, stijgen de vervoerskosten over het water met 55 procent. In augustus 2003 daalde het waterpeil in de Rijn bij Kaub in Duitsland tot 1,85 meter. Zulke lage waterstanden komen nu nog eens in de acht k negen jaar voor; de onderzoekers verwachten in de toekomst gemiddeld om de drie jaar. (DdH)

Wat Van der Schee betreft zijn daar de laatste woorden nog niet over gezegd. "Ik snap die keuze niet. Geschiedenis kijkt terug, terwijl aardrijkskunde naar heden en toekomst kijkt. Dat lijkt mij minstens zo nuttig." Lobbyen voor het vak aardrijkskunde is een onderdeel van zijn taak. Zijn leerstoel wordt deels betaald door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Gezelschap (KNAG), de branchevereniging van aardrijkskundeleraren.

De vrolijke school Naast zijn lobbywerk wil Van der Schee zich bezighouden met didactische vraagstukken: hoe interesseer je leerlingen voor aardrijkskunde? Van der Schee, die zelf jarenlang leraar was, verbaast zich erover dat de meeste volwassenen zich van het vak niet veel meer herinneren dan Hoogezand-Sappemeer. Topografische rijtjes dus. "Het wordt pas interessant als je iets met ruimtelijke gegevens doet", legt hij uit. Dat kan bijvoorbeeld met moderne technologie als GIS (geografische informatiesystemen), waarin je allerlei gegevens over elkaar kunt leggen. Zo kun je zien waar de meeste mensen wonen in Nederland, hoe het zit met leeftijdsverdeling en waar het meeste vrachtverkeer is. Of je kunt oude en nieuwe kaarten over elkaar heen leggen, om te zien wat er in het landschap is veranderd. "Dit soort programma's leert scholieren verbanden te leggen. Het gaat binnen de aardrijkskunde altijd om mens en natuur en het leggen van verbanden", zegt Van der Schee. Docenten in het middelbaar onderwijs maken echter nog nauwelijks gebruik van GIS, omdat ze de programma's niet kennen of niet handig genoeg zijn met de computer. Daarom ontwikkelde het onderwijscentrum samen met Spinlab VU het systeem EduGIS, een GIS-portaal dat speciaal is toegesneden op het aardrijkskundeonderwijs. Aardrijkskundeleraren krijgen op de VU cursussen in hoe EduGIS werkt. Naast EduGIS is Van der Schee betrokken bij projecten die jongeren laten kennismaken met onderzoek in de praktijk. Eén zo'n project IS de Vrolijke School met het Ignatius-gymnasium. Bij het eerste project Wateng, onderzochten scholieren de kwaliteit van het oppervlaktewater in Amsterdam. Het grachtenwater stroomt van de oostkant naar de westkant van de binnenstad. Een groep leerlingen on-

Bejaardenkunst Wie is Van der Schee? Joop van der Schee (55) is sinds Icort lioogleraar onderwijsgeografie aan de VU. Hij werl<t als vakdidacticus bij het Onderwijscentrum. Van der Schee stond zelf jarenlang voor de klas als aardrijkskundeleraar op de Berlagescholengemeenschap in Amsterdam en het Herman Wesselink College in Amstelveen. Hij promoveerde in 1987 op een onderzoek naar kaartbegrip van leerlingen uit 4 vwo. Hij studeerde sociale geografie aan de VU toen die studie nog bestond.

derzocht of de waterkwaliteit in de westelijke grachtengordel minder was dan in het oostelijk deel. "Helaas bleken de verschillen erg klein, maar het was wel een leuk project. De leerlingen mochten onder meer meevaren op een boot van de waterzuivering." Vanaf vorig jaar is het thema van het aardrijkskundeproject op het Ignatius Zonnig. Het gaat over alles wat met klimaatverandering te maken heeft. Vorig jaar hielden scholieren straatinterviews over Kyoto in verschillende Amsterdamse wijken. Dit jaar hebben ze hun onderzoeksvoorstellen net ingeleverd. Een groepje schoberen gaat proberen de zeespiegelstijging na te bootsen in een badkuip met Ijsblokjes. Nieuw is dat de scholieren worden begeleid door studenten aardwetenschappen van de VU. "Die maken daardoor kennis met het voor de klas staan. Ze zijn erg enthousiast en leren er veel van", aldus Van der Schee. Van der Schee wil zijn pijlen niet alleen richten op havo en vwo. "Zestig procent van de scholieren gaat naar het vmbo. Daar valt bij aardrijkskunde heel veel te winnen. Het vak is nu te thematisch. De link met regio's en kaarten moet weer terugkomen", vindt Van der Schee, die zich bezighoudt met het samenstel-

len van een nieuw examenprogramma. Ook op de pabo moet het niveau van aardrijkskunde omhoog. "Nu zit er vijftien uur aardrijkskunde in de hele opleiding. Dan is het geen wonder dat de kennis van basisschooldocenten vaak tekortschiet", aldus Van der Schee.

H a r d e kennis Kun je de onderwijsprojecten van de Vrolijke School scharen onder wat critici het nieuwe leren zijn gaan noemen: onderwijs dat vooral gericht is op vaardigheden en ervaringen en minder op het opdoen van harde kennis? Joop van der Schee vindt van niet. Kennis is heel belangrijk in dit project. Zonder kennis kun je geen onderzoek doen. De scholieren krijgen eerst college voor ze zelf aan de slag gaan. Hoe kijkt Van der Schee als vakdidacticus eigenlijk aan tegen de storm aan discussie die over het nieuwe leren is losgebarsten? "Ik ben het met de critici eens dat je leerlingen een zekere basiskennis moet meegeven. Maar je kunt niet terug naar het onderwijs van dertig jaar geleden. Een leraar die een monoloog houdt van vijftig minuten, is niet meer van deze tijd." Van der Schee vindt het bovendien belangrijk dat studenten leren om informatie te verwerken en verbanden te leggen, omdat ze dat in de echte wereld veel nodig zullen hebben. En de kritiek dat scholieren maar aan vernieuwingsprojecten worden blootgesteld zonder dat bewezen is dat die werken? Van der Schee: "Ik ben het er helemaal mee eens dat er veel meer empirisch onderzoek moet komen naar effectieve manieren van leren. Zelf ben ik gepromoveerd op een onderzoek naar hoe scholieren informatie uit kaarten verwerken. Dat soort onderzoek moet veel meer worden gedaan, want nu wordt het debat vooral beheerst door meningen." Reageren? Mail naar: redactie@advalvas vu.nl

Het beeld dat ouderen vroeger altijd met respect werden behandeld, klopt slechts gedeeltelijk, ontdekte kunsthistorica Anouk Janssen. Ze promoveert 20 april op het onderzoek waarvoor ze zestiende- en zeventiende-eeuwse prenten bestudeerde. Daarbij ontdekte ze dat er twee stereotyperingen van ouderen zijn: de vrome, wijze oudere en de gierige, gehate, op seks beluste oudere. De tekenaars gebruikten talrijke symbolen: de oudere werd bijvoorbeeld met een been in het graf getekend, met een rozenkrans, omringd door kostbaarheden, of bij het haardvuur. Janssen baseert zich op beeldmateriaal dat nog niet eerder is gepubliceerd. Haar studie is het uitgangspunt voor een tentoonstelling over ouderen in de prentkunst in het Museum Boijmans van Beunmgen in Rotterdam die 28 april wordt geopend. (WV)

Zakkenrollers Amsterdam is een aantrekkelijke stad voor jonge Oost-Europese crimmelen. De minderjarige zakkenroUertjes hebben geen prioriteit bij de politie, stelde Dina Siegel, universitair docent criminologie op 12 april in NRC Handelsblad. De politie focust zich op criminaliteit rondom de Wallen en op Marokkaanse en Antilliaanse jongeren, zodat de Oost-Europese criminelen relatief ongestoord hun gang kunnen gaan. Oudere familieleden laten kinderen onder de twaalf jaar mensen en winkels beroven omdat ze weten dat die hier met in de gevangenis komen. Vorige week stuurde de Amsterdamse politie zes minderjarige zakkenrollers terug naar Roemenië. De kinderen tussen de zes en negen jaar beroofden toeristen m het centrum. Ze weigerden hun naam te zeggen, waardoor de politie nog steeds in het duister tast omtrent hun identiteit. (WV)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen