Geen duimbreed?! - pagina 25

E E R S T E R E A C T I E S V A N U I T DE V U - G E M E E N S C H A P

integratie van alle politieke levenskracht en de belichaming van de volkswil, onvermijdelijk moest uitlopen op een dictatuur, waarin voor individuele grondrechten geen plaats meer zou zijn. i n de marcheerende troep of de demonstreerende optocht wordt zulk een functioneele integreering ook in het staatsleven toegepast', stelde hij met vooruitziende blik. Het nationaal-socialisme zou de parlementaire democratie als integratiemiddel vervangen door corporativisme, militarisme, allerlei nationalistische mythen en tenslotte door de oorlog. Het recht in de visie van de Duitse rechtsfilosofen zou slechts ten dienste moeten staan aan de 'godin der macht'. In 1933 wees Dooyeweerd in het ARP-kaderblad Antirevolutionaire

Staatkunde op de geva-

ren die de kerk bedreigden in nazi-Duitsland. 'Het groote gevaar schuilt in het autoritaire leidersprincipe ...' Het antisemitisme werd principieel door h e m veroordeeld:' De christelijke kerk kan niet gedogen dat zij door een 'rassen-theorie' wordt gebonden.' In Christus kan geen onderscheid zijn tussen Griek of Jood. 9 Dat was duidelijke taal die er niet om loog. Geen wonder dat Dooyeweerd tijdens de bezetting zijn eigen persoonlijke bijdrage aan het verzet zou leveren door de hele oorlog door een joodse onderduikster te herbergen. 1 0 Zijn collega en zwager prof. dr. D . H . T h . Vollenhoven was dezelfde mening toegedaan en zou ook tijdens de oorlog joodse onderduikers herbergen. In 1934 wees deze hoogleraar in de filosofie in een lezing voor het vu-corps op de historische achtergronden van het Duitse nationaal-socialisme. 1 1 I n m a a r t i 9 3 5 , e n k e l e w e k e n voor de Statenverkiezingen, besprak hij voor de vu-studenten de nazi-ideologie aan de hand van het werk van Alfred Rosenberg. Net als Dooyeweerd wees hij op het gevaar van de nazi-mythologie. Hij had al eerder ontdekt dat de gnostiek, die in de oudheid een gevaarlijke tegenstander van het christendom was geweest, al van vóór het christendom dateerde als een synthese van Joodse, Perzische en Egyptische geloofselementen, die dan later met Griekse en christelijke elementen was samengesmolten. De kern hiervan was het geloof aan het bestaan van een goddelijke, onsterfelijke vonk in ieder mens, waarvan hij slechts door bemiddeling van een goddelijke boodschapper en door eigen kennis (gnosis) zich weer bewust zou kunnen worden. Dit laatste was alleen aan bepaalde uitverkorenen mogelijk. Vollenhoven ontdekte nu bij zijn studie van de gnostiek, dat deze zich in de Middeleeuwen, de Renaissance en de moderne tijd had kunnen handhaven als een onderstroom in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen