De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 45

BEGINSELEN

der inmenging van Londen. Uitgangspunt zou moeten zijn: 'Voor de ontwikkeling en welvaart van Zuid Afrika is noodzakelijk, dat de meer beschaafde en ontwikkelde minderheid der Europeesche volkplantingen niet overheerscht worde door de groote meerderheid van heel of half barbaarsche naturellen'. 107 Geen stemrecht voor 'naturellen' en 'gekleurden' dus, 'althans om den tegenwoordigen onmondigen toestand waarin zij verkeeren'. 108 Het is duidelijk, dat Du Toit met dit artikel poogde een concreet struikelblok te verwijderen, dat gezien de staatkundige en politieke tegenstellingen in Zuid-Afrika anno 1882 elke eenwording in de weg zat. Frans Lion Cachet met zijn jarenlange verblijf in zuidelijk Afrika zag het direct en meldde Kuyper 109 : 'Het artikel omtrent "gelijkstelling" is zeer zorgvuldig gesteld'. Hij zal daarbij op de eerste plaats gedoeld hebben op de gemeenschappelijke noemer van actie voor geheel Zuid-Afrika, koloniaal zowel republiekgezind, die Du Toit gevonden had: afwijzing van de imperiale factor. Maar datzelfde oordeel verdiende ook de bijzin in de bepaling, de gekleurden het stemrecht te ontnemen: 'althans om den tegenwoordigen onmondigen toestand waarin zij verkeeren'. Die bijzin verwoordde immers de beide kanten, ideaal en werkelijkheid, zoals het westen toen de superioriteit van zijn beschaving beleefde. Kuyper was minstens zoveel kind van zijn tijd en omgeving als Du Toit en ook hij beschouwde het Europese kolonialisme als een zegenrijke ontwikkelingsfase. Er zijn allerlei kanttekeningen te maken bij Kuypers koloniaal voorschrift voor 'een staatkunde van zedelijke verplichting' en het is duidelijk, dat hij de koloniale mentaliteit van zijn tijd niet ontsteeg. 110 Maar toch: een staatkunde van zedelijke verplichting, vrije prediking van het evangelie' 11 - zulke idealistische termen kenden Du Toits teksten niet. Hij verwachtte de ontwikkeling van zwart Afrika, maar nergens in zijn Program vindt men een oproep die te stimuleren. De Afrikaner Bond had op zijn oprichtingscongres te Graaff-Reinet op de eerste maart 1882 tijd noch behoefte om te discussiëren over Du Toits Program van Beginselen. Het werd ter bestudering rondgezonden. Niemand kwam er ooit op terug, constateerde Davenport in zijn geschiedenis van de Afrikaner Bond." 2 Kuypers antirevolutionair politiek-maatschappelijk program heeft nooit geleefd in de Afrikaner Bond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen