De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 25

DE T R A N S V A A L V R I E N D E N

Die verklaring was bij Kuyper toen geheel verkeerd gevallen. Hij hoorde er de zoveelste uiting in van het superioriteitsgevoel van 'het liberale denkend deel der natie'. Het maakte bij hem de herinnering wakker aan de forse aanvaring die hij ooit met Harting had over het christelijk onderwijs. Nu moesten dus de Boeren gedwongen worden te gaan geloven aan de vooruitgang! Zij zouden opgevoed moeten worden door vrijzinnige onderwijzers en ambtenaren uit Nederland, zoals men onder president Burgers reeds geprobeerd had. Kuyper reageerde dan ook glashelder: de Vereniging mag 'niet weer a la Burgers in Beschavings-importatie gaan doen'. Samenwerking vergt respect van anderszijn, leerde Kuyper zijn medeleden van het Amsterdamse Transvaal Comité en vervolgens vooral ook die van het Utrechtse Hoofdcomité. 'Wat Zuid-Afrika behoeft, is stoffelijke medewerking en moreele steun', stelde Kuyper. Aan het verlenen van die stoffelijke steun kunnen wij allen medewerken, maar '(d)ie moreele steun kan niet van deze [algemene] Vereeniging komen; die zou haar alleen geboden kunnen worden door hen, die ongeveer in Nederland gelooven gelijk de Boeren gelooven in Transvaal'. 30 Kuyper kreeg zijn zin. Artikel 3 van de Statuten van de

NZAV

kreeg

een door hem geformuleerd derde lid: Elk streven om bij wijze van propaganda op de zedelijke of godsdienstige gesteldheid van de bevolking dezerzijds invloed uit te oefenen, blijft daarbij uitgesloten.

Niet voor al zijn geestverwanten was die bepaling voldoende en zij stonden nog wat aarzelend tegenover zo'n algemene organisatie. 31 Sommige liberalen geloofden er evenmin in.32 Maar begrippen als de Nederlandse natie en cultuur betekenden voor Kuyper iets en hij verwachtte duidelijk dat een beroep op de stamverwantschap de ware volksgeest zou doen ontwaken. Nu de

NZAV

alleszins naar zijn zin

was ingericht, deed hij er ook alles aan om er een succes van te maken. De Standaard gaf dan ook flink wat voorpublicatie over de

NZAV

en en-

kele driestarren riepen op, lid te worden. 33 De oprichtingsvergadering van de

NZAV

vond plaats op 12 mei 1881

- in Utrecht, als een eerbewijs aan de voortrekkersrol van het Hoofdcomité in de Nederlandse pro-Boerbeweging! Harting leverde de openingsrede, warm getoonzet, idealistisch en nationaal:

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen