De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 283

DE C O M M I S S I E

VAN

ADVIES

die jaren immers snel, door de explosie van de moderne communicatiemiddelen, de industriële massaproductie, de ontwikkeling van een aantal politieke, ideologische en militaire grootmachten. In die wereld verloor Nederland in hoog tempo het eigen kenmerk. De reactie op deze 'vooruitgang' was een golf van nationale nostalgie, waarin het verleden veelszins normtypisch werd voor het heden. Een verleden, dat intussen werd geïdealiseerd en gemusealiseerd. 222 282

Aan de slachtoffers van morsige alledaagse machtspolitiek werd een tijd voorgehouden waarin fundamentele volkskaraktereigenschappen domineerden: eenvoud en geloof en trouw. En het (geseculariseerde) geloof in een Voorzienigheid, die natuurlijk zulke deugden beloont. De gedachte van een gereformeerde wereld, en dus ook de relatie tussen de v u en Zuid-Afrika, waren vast onderdeel van het denken van toen. Nationalisme en kolonialisme waren altijd twee handen op eenzelfde buik, maar pas een latere generatie werd gevoelig voor het superioriteitsbesef van veel vu-uitingen van toen jegens de meer perifere delen van de gereformeerde wereld. Het geloof in een Groter Nederland en de belangstelling voor het stamverwante Afrikanervolk waren ook niet beperkt tot een klein groepje hobbyisten. Ze werden maatschappelijk juist breed gedeeld en gedragen. Het idee van het Groter Nederland vond nooit zoveel aanhangers, het Algemeen Nederlands Verbond beleefde een bloeitijd. Het mocht in 1923 het 25-jarig bestaan viering onder grote publieke belangstelling; de ANV

en

NZAV

NZAV

het vijftig-jarig bestaan in 1931 eveneens.

waren te specifiek en elitair, om massa-organisaties te

kunnen worden. Dat wil niet zeggen, dat hun lidmaatschaptallen helemaal niets betekenden. Het ANV had 1 4 . 0 0 0 leden in 1914, waarvan 8 0 0 0 in Nederland. 223 Het had ook een afdeling in Kaapstad. Het lidmaatschap van de

NZAV

was veel geringer, maar werd in de jaren '30

wel bijna verdubbeld, tot bijna 1500. 224 Beide genootschappen bezaten grote status en aanzien. Regelmatig werden ook nieuwe Dietse initiatieven genomen. Een blad als De Dietsche Gedachte bijvoorbeeld deed sinds 1925 maandelijks verslag van tal van activiteiten, maar het was bepaald niet het enige Groot-Nederlandse tijdschrift. Vanaf 1933 werden Dietse jongerenreizen naar Zuid-Afrika gemaakt, om de GrootNederlandse eenheid te ervaren. 225 Verdere bewijzen van de weerklank van de Groot-Nederlandse ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen