Jaarboek 1984-1985 - pagina 87

Iets over de universiteit, dat moet en goddank mag het ook. Degenen die tussen 1930 en 1940 hier aan deze universiteit gestudeerd hebben, hebben meegemaakt dat behoudens een enkele uitzondering door de hoogleraren - dat waren de enige wetenschappelijke medewerkers waarover de universiteit toen beschikte, met een enkele eenzame lector - in die jaren ons heel duidelijk is gemaakt dat wij op de hoede moesten zijn voor fascisme en nationaal-socialisme, dat wij ons niet moesten laten begoochelen door schijnbaar goede dingen; een van de belangrijkste scheen te zijn dat de treinen op tijd reden in Italië en Duitsland. In mijn eigen faculteit, de Juridische, was het regel. De universiteit heeft het grote voorrecht gehad dat zij gedurende de hele oorlog, op het eind helemaal in het geheim, heeft kunnen functioneren dankzij het feit dat zij een bijzondere universiteit was, dus geen staats- of gemeente universiteit. Een tweede voorrecht was, dat zij in die jaren voortreffelijke en moedige rectoren heeft gehad: V.H. Rutgers, die zijn moed met zijn leven heeft moeten betalen, D. Nauta en J. Oranje. Gepoogd is om zoveel mogelijk te zorgen dat de schade in tijdsverloop die de studenten opliepen, werd verminderd. Dienstbaar is de universiteit ook geweest aan de Universiteit van Leiden toen die gesloten werd naar aanleiding van de redevoering die een van de dappersten, R.P. Kleveringa gehouden heeft op de dag dat het ontslag bekend werd van zijn Joodse collega, de beroemde civihst E.M. Meijers. En na de zomer van 1943 toen alle openbare universiteiten dichtgingen, is de universiteit ook dienstbaar geweest door het afnemen van tentamens en andere hulpverlening voor studenten van andere universteiten in de oorlog. Ik heb nog eens nagekeken wat er zo bij ons gestudeerd heeft en daar zijn er tallozen die, hetzij van de Universiteit van Amsterdam, hetzij van Utrecht, hetzij van Leiden kwamen, en de meesten hunner hebben ook doen blijken hoezeer zij het gewaardeerd hebben dat men hier doorging met het afnemen van tentamens en dat hoogleraren, toen bijgestaan ook door medewerkers, hun uiterste best gedaan hebben om voor de mensen die niet konden reizen toch een mogelijkheid te scheppen om dichtbij de plaats waar zij verbleven, tentamens te doen. Natuurlijk hebben wij ook geweten wat angst was, natuurlijk hebben wij geweten van gebrek aan dapperheid. Over dapperheid moet je niet licht praten. De meeste mensen zijn niet van nature dapper. Maar er zijn schitterende voorbeelden, ook binnen het verband van de universiteit, van mensen die niet dapper waren maar wel dapper deden. Ik heb vanmorgen, omdat ik vroeg hier was, even bij de gedenkplaat gekeken naar de namen, waarvan ik de meeste wel kende en waarvan ik aan zeer vele een herinnering heb. Daar zijn er ook bij die verdwenen zijn, ook wij hebben de mensen gekend die verdwenen zijn zonder dat ooit weer iets van ze gehoord is. Dan daarnaast, bij de gedenkplaat van degenen die in de oorlog omgekomen zijn, terecht een aparte gedenkplaats voor Oranje: Oranje die met een fabelachtige brutaliteit 85

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen