Jaarboek 1984-1985 - pagina 47

bedreiging. Gokken is ook een vorm van ontstollen. Is het misschien een middel om van de brave gewoonten af te komen, niet door geweldig creatief te zijn, maar door zich terug te trekken uit de wereld van alledag in de omheinde wereld van het spel, maar mét de thrill van het riskeren zonder er zelf iets aan te kunnen of te willen doen: het lot aanvaarden? Het hele vraagstuk van het determinisme, onder velen door Wertheim aan de orde gesteld, en wel versus het possibilisme (de mogelijkheid de samenleving zelf te maken) kan dialectisch tot een oplossing worden gebracht door de synthese van het probabilisme. De liberale Dahrendorf zucht over 'die argerliche Tatsache der Gesellschaft', het determinisme. Maar ook de originele en vooruitstrevende theoloog Dorothee Sölle denkt erover zoals hij. In het algemeen kan men echter zeggen dat wat men noemt politiek links veel optimistischer is met zijn geloof in de maakbaarheid van de samenleving (natuurlijk, want waar zou het heen moeten met zijn doel: verandering van de samenleving?). Daarbij wordt veel verwacht van de staat die over machtsmiddelen beschikt. Met de hoogopgevoerde mogelijkheden van de techniek en de grote ingewikkeldheid van de moderne samenleving is het effect echter vaak zeer onvoldoende. Hij (de staat) laat ingewikkelde modellen maken (vergl. het Centraal Planbureau) waaraan dan zoveel premissen (en nog altijd onvoldoende!) ten grondslag liggen dat slechts een heel korte periode met enige betrouwbaarheid kan worden overzien. Verbieden van het gokken door de overheid helpt even weinig als het verbieden van prostitutie of alcoholgebruik en roept soms meer problemen op dan het oplost. Zelfhulp en hulp van maatschappelijke groeperingen zijn meer effectief en wie sociale veranderingen voorstaat doet goed in termijnen van tenminste een generatie te denken en niet aan de volgende week: de teleurstelling en ontmoediging zullen dan ook minder groot zijn. Als gokken - zoals ik bij een andere gelegenheid veronderstelde - een short term compensatiemechanisme is (de saaiheid of onderdrukking van het (beroeps)leven korte tijd compenseren tot spanning (thrill), overmacht en vrijheid) dan is het in die gevallen ook een frustratiereactie en uiteraard een negatieve. Frustratie is het geblokkeerd worden in het bereiken van gestelde doelen, frustratiereacties zijn gericht op het reduceren van hieruit ontstane spanningen en onlustgevoelens. Spanningsreductie is echter niet synoniem met aanpassend gedrag. Bij de negatieve reacties, zoals zich terugtrekken, agressie, repressie, rationalisaties (zure druiven- en zoete citroenreactie) projectie en autisme, wordt de spanning wel verminderd of zelfs even opgeheven in tegenstelling tot de positieve frustratiereacties als verhoogde inspanning en het kiezen van alternatieve doelen, die tot definitiever doelen leiden. Tot de negatieve moeten ook gokken en het gebruik van alcohol en drugs worden gerekend. 45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen