1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 115

101 pour voler, car, je vous le demande de bonne foi, si 1' auteur de la nature a voulu que les oiseaux volassent, que pouvait-il faire de mieux que de leur donner des ailes ? Les savants sont trop portes en general a confondre la doctrine de la cause finale |avec l'hypothèse d'une force occulte agissant sans moyens physiques, comme un Deus ex machina. Ces deux hypotheses, loin de se reduire I'une a I'autre, se contredisent formellement: ear qui dit but dit en même temps moyen, c'est-a-dire cause apte a produire tel effect. Decouvrir cette cause, ce n' est nullement detruire I'idee du but: c'est au contraire mettre au jour la condition sine qua non de la production du but. Les causes finales n'exeluent pas, elles exigent au contraire les causes physiques; réciproquement, les causes physiques n'exeluent pas, mais appellent les causes finales. Als philosooph kan Janet hiermee volstaan. Causaal en .causes physiques" noemt hij het voorafgaande, zooals ook een prikkel voorafgaat aan de spiercontractie, zooals ook blijkt uit uit 't volgende : , 0 n n'a done rien prouvé centre les causes finales, quand on a ramene les efi'ets organiques a leurs causes proehaines et a leurs conditions déterminantes". Maar anders komt de quaestie te staan voor hen, die als b.v. Huizinga enz., aannemen dat in 't leven dezelfde weiten heerschen als daarbuiten, en onder causaliteit mechanische causaliteit verstaan; d. i. een serie van verschijnselen waarvan het volgende wordt verklaard door het voorafgaande. Want dan is niets causaal verklaard en zelfs de wereld van het stoffelijke, zooals b.v. Ostwald heeft aangetoond, valt ten deele daarbuiten. In het veroordeelen van elk dogma velt ze haar eigen vonnis; want 't is juist de Christelijke opvatting, welke steunt op de inductie, uitdrukking geeft aan haar weten, en van het zichtbare opklimt tot den Onzienlijke. Reinke verstaat onder causaal niet de causaliteit in engeren mechanischen zin, zooals uit 't verband blijkt: Het niet scherp defineeren van het begrip causel is oorzaak van veel verwarring. „Auf dem Gebiete der Organismen ist es ganz unrichtig, wenn man die Frage so stellt: soU causal-mechanische oder teleologische Erklarung gelten; beide gehören untrennbar zusammen, sind zwei

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen