1951 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 15

GESCHIEDENIS DER GEOLOGISCHE WETENSCHAPPEN

7

sielen door Leonardo da Vinci i) (1452—1519) in de tweede helft van de vijftiende eeuw, vormt de eerste phase in de ontwikkeling van de geologie sinds de Renaissance. Het gaat hier alleen nog maar om de vraag of, wat wij dan vandaag fossielen noemen, resten zijn van planten of dieren, die vroeger geleefd hebben. Deze vraag houdt onmiddellijk verband met die naar de ouderdom van de aarde. In die tijd echter was de vraag naar de ouderdom nog niet zo belangrijk als vandaag. Men meende enerzijds, dat er één groot catastrophaal gebeuren was geweest, ongeveer 6000 jaar geleden : de Schepping, waarbij scheiding gemaakt was tussen land en zee, in de verhouding waarvan men eeuwen lang geen veranderingen had zien optreden. Dat dus op plaatsen, waar nu land is, vroeger zee geweest zou zijn, kwam met de gedachte van de eenmaal plaats gevonden scheppingsdaad Gods in strijd. Maar er was meer; de bestaande opvattingen over de aard der fossielen in de Middeleeuwen. Deze waren in een tijd, waarin men geloofde aan generatio spontanea en waarin men, wat de genese van bepaalde gesteenten betreft — naar analogie van wat men in de levende natuur waarnam — van een „semen petrificans" sprak, van de volgende aard; fossielen waren spelingen van de natuur; „lusus naturae", vormingen van een mysterieuze in de aarde werkende „vis plastica", een „vii-tus formativa" of „spiritus architectonicus". Daar deze opvattingen, die ten dele ook tot Griekse voorstellingen herleid kunnen worden, met allerlei philosophische en theologische concepties verweven waren, heeft het nog ongeveer 250 jaar geduurd aleer in de eerste helft van de 18de eeuw het pleit is beslecht ten gunste van de moderne opvatting. Zo is het ook begrijpelijk, dat men er toe kwam in deze strijd de gedachte te poneren, dat God de fossielen in de aarde geschapen had om de gelovigen te beproeven. Wanneer we ons nu afvragen wat de methode is volgens welke men dan wetenschappelijk wil bewijzen, dat de fossielen inderdaad overblijfselen van gestorven dieren en planten zijn en wat aan deze methode onbewezen ten grondslag moet liggen en wat door ons ook onbewezen aanvaard zal moeten worden om bewijskracht te bezitten. ^) De ereplaats, hier aan Leonardo da Vinci toegewezen, werd op het studiecongres door Prof. Hooykaas voor den Calvinistischen beroemden Fransen pottenbakker Bernard Palissy (1499—1589) opgeëist. De geschiedschrijvers zijn hierover verdeeld. In jongere Franse werken (o.a. Pierre Rousseau, Histoire de la Science, 1945) wordt inderdaad Palissy als eerste vermeld. In ieder geval staat vast dat Palissy, die autodidact was, zijn kennis heeft verworven door eigen waarneming op studiereizen en zonder de oude Griekse en Latijnse geschriften gelezen te hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen