1959 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 36

24

A. C. DROGENDIJK

s e n). Zo bezien is het existentialisme een typische signatuur van onze tijd, met zijn angst en twijfel, met zijn zorgen en ellende, met zijn armoede en waanzin, met zijn wanhoop en moedeloosheid. Het geeft filosofische gestalte aan defaitisme, pessimisme, ontworteling, negativiteit en een besef van zinloosheid en absurditeit van het bestaan bij de moderne mens, die zich nergens meer thuis voelt, in zijn bestaan bedreigd, de zin van het leven niet meer kan grijpen en ernstig twijfelt aan onze cultuur en haar toekomst (Z u i d e m a). Het zaad van de existentie-filosofie viel alzo in een weltoebereide aarde en dit is dan ook de voornaamste reden, waarom de plant van deze nieuwe wijsbegeerte zo snel is gegroeid. De volgende uiteenzettingen over deze nieuwe filosofie mogen een en ander verduidelijken 5). Allereerst iets over de naam: wat bedoelt men met het woord existentie? Kortweg gezegd bedoelt men hiermede niet het blote bestaan, het waarneembare er-zijn, maar de menselijke ervaring, de beleving van zichzelf als zijnde in het bestaan, de concreet-individuëlesubjectiviteit. De existentialisten leggen de nadruk niet op de essentie, op het wezen van alle dingen, maar op de existentie, het menselijk bestaan, van waaruit men alle dingen beschouwt. S a r t r e b.v., één der bekendste existentie-filosofen, drukt het zo uit, dat het existentialisme een filosofie is, waarin de existentie aan de essentie, het bestaan aan het wezen voorafgaat („L'existence precede l'essence") 6). En waarom gaat het bestaan aan het wezen vooraf? Omdat het nooit te zeggen is, wat iemand is, omdat hij altijd in loording is. Want essentie houdt in, dat een mens aan bepaalde wetten of regels zou onderworpen zijn, waaraan hij al dan niet beantwoordt. Met deze gedaclitengang heeft echter de existentie-filosofie radicaal gebroken. De existentie van de mens gaat aan zijn essentie vooraf, omdat hij als vrije, scheppende subjectiviteit ook de oorsprong is van zijn eigen wet, regel en zin. De mens is in de diepste zin wetteloos en iedere norm, welke hij zich stelt, stelt hij in absolute vrijmacht. De menselijke existentie nu is onkenbaar door verstandelijke reflexie; zij is slechts kenbaar door middel van de intuïtie ( S p i e r). (Slot in de volgende aflevering).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen