1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 125

HET „KWAAD" IN DE SCHEPPING

95

nen, ist das Privileg des Menschen" lo). De expUciete reflexie, het afstand nemen, het zelfbevmste doorleven, de geestelijke kwelling, verbonden met de pijngewaarwording, komt alleen bij de mens voor. Men kan onder de indruk komen van Buytendijks betoog; men kan ook bezwaren hebben tegen zijn psychologische fundering of tegen het intussen sterk verouderd-zijn van zijn fysiologische beschouwingen — feit is dat de modernere literatuur de idee steimt dat pijngewaarwording en lijden of zelfs onlust niet noodzakelijkerwijs met elkaar verbonden zijn. Enkele relevante punten wil ik hier naar voren brengen n ) . In de eerste plaats blijkt het vroegere idee, dat er een specifiek nerveus systeem voor de pijnzin bestaat, niet meer aangehangen te worden. Er zijn geen exclusieve pijnreceptoren, pijnbanen of pijncentra. Een neuroanatomie van de pijn bestaat niet, aldus de neurochirurg Hassler. Het pijngevoel ontsnapt aan neurofysiologische methoden, en blijkt een subjectief verschijnsel, een emotioneel beleven waarin het gehele organisme betrokken is. Bij dieren en bij mensen zien we bepaalde stereotiepe reacties op pijnprikkels, deels van vegetatieve aard, deels van motorische aard. Deze reacties blijken echter geen bewijs te zijn van een bewust beleven van de pijn, want ze kunnen ook optreden bij dieren waarvan de gehele hersenschors is weggenomen en bij anencephale zuigelingen. Het verwijderen van bepaalde gedeeltes van de hersenen heeft een zeer wisselend effect op de pijnbeleving, hetgeen de overtuiging sterkt dat slechts in zeer betrekkelijke mate localisatie mogelijk is. Klinisch is de ervaring met pre-frontale leucotomie betrekkelijk succesvol; door deze ingreep wordt in vele gevallen bereikt dat weliswaar niet de pijngewaarwording, maar wel het begeleidende pijnlijden wordt verminderd. Het merkwaardige daarbij is dat de patient min of meer onverschillig wordt voor de pijn; hij wordt er niet meer door gekweld, en geeft vaak alleen pijn aan als er nadrukkelijk de aandacht op gevestigd wordt. De werking van morfine gaat in dezelfde richting; het reduceert de angst- en onlustgevoelens. Het blijkt hoe langer hoe meer dat het al of niet lijden onder de pijn afhankelijk is van de subjectieve betekenis van de situatie. De mens ervaart pijn als een kwelling wanneer hij verkeert in een situatie die als beangstigend en dreigend gevoeld wordt. De pijngevoeligheid wordt sterk verhoogd door angstgevoelens. Omgekeerd is het bekend van gewonde soldaten, die uit de frontlinie in het veilige hospitaal arriveerden, dat zij opvallend weinig om morfine vroegen. Het geven van een 'dummy of placebo blijkt volgens sommige rapporten bij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen