1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 271

G. A. LINDEBOOM

211

fysiologie, welke in de titel als een soort toevoegsel wordt genoemd. Daarbij wordt vastgehouden aan Descartes' foutieve opvatting van de werking van het hart. Hoewel het gehele werk gedrenkt is in de Cartesiaanse filosofie en opgedragen aan Descartes, erkent de schrijver in de opdracht leukweg nimmer een werk van Descartes te hebben gelezen. Het boek schijnt weinig invloed op het medisch denken in Nederland te hebben gehad - wellicht mede vanwege de titel, die de inhoud onvolledig dekt. 21 Invloed in de Leidse medische faculteit De eerste volbloed Cartesiaan onder de hoogleraren van de faculteit der geneeskunde in de Sleutelstad was Florentius Schuyl (1619-69). Zijn promotie te Utrecht op 9 juli 1639, waarbij hij, als leerling van Arnold Senguerd (1610-67) stellingen in overeenstemming met de oude, Aristotelische filosofie had verdedigd, was een gebeurtenis geweest, waarbij de sluimerende spanningen om de wijsbegeerte van Descartes het eerst naar buiten openbaar waren geworden. Tijdens zijn professoraat in de wijsbegeerte aan de Illustre School te 's-Hertogenbosch (1640-64) werd hij bekeerd tot het Cartesianisme; zijn uitgave van Descartes' De homine (1662) bracht hem bekendheid, en een snelle promotie in de geneeskunde te Leiden maakte zijn benoeming tot hoogleraar in de medische faculteit aldaar nog in hetzelfde jaar (1664) mogelijk. In zijn rectorale rede (1667) beleed hij zijn Cartesianisme zonder de naam van de franse wijsgeer te noemen.22 Aangezien hij reeds in 1669, als één der eerste slachtoffers van de epidemie die toen in Leiden vooral onder de betere kringen heeft gewoed, na een korte ziekte bezweek, is zijn invloed op de studenten beperkt gebleven. Intussen was, bij Schuyls komst in Leiden, de invloed van het Cartesianisme in de theologische en filosofische faculteit reeds geruime tijd terdege merkbaar. Ook hier waren spanningen en conflicten niet uitgebleven. Herhaaldelijk moesten curatoren optreden om de rust in de Academie te herstellen. Descartes zelf had zich reeds iri 1647 in twee lange latijnse brieven bij hen beklaagd vanwege lasterlijke aantijgingen omtrent zijn geloof.23 Hoe moeilijk en soms weifelend de politiek der Curatoren was, kan blijken uit het feit, dat ze de in 1670 benoemde professor iTieodor Craanen op 1 december 1673 van zijn functie in de filosofische faculteit onthieven, doch hem tegelijkertijd in de medische faculteit de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen