1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 85

DE MYSTERIEUZE GLANS VAN BOERHAAVES NAAM*) DOOR

G. A. L I N D E B O O M Het omtrent vier eeuwen oude verleden van de Nederlandse geneeskunde toont in Boerhaave een van verre schitterend hoogtepunt, als ervoor en erna nimmer is bereikt. Zijn roem strekte zich echter oneindig verder uit dan het terrein der medische wetenschap en straalde ver over haar grenzen naar alle zijden. Om zijn naam hangt een aureool, die zijn gehele figuur voor de eigentijdse wereld met een bijna onwezenlijk licht overgoot, en die haar stralen nog uitschiet tot op de dag van vandaag. De vraag is gerezen of Boerhaave zelf, de man van wetenschap met zijn verdiensten, een lichtbron van voldoende sterkte was om zulk een blinkende glans te veroorzaken, dan wel of er andere invloeden moeten aangenomen worden om haar te verklaren - wellicht de geheimzinnige groeikracht van de faam die al gaande aanzwelt - fama crescit eundo - of de zucht tot bewondering, tot heldenverering, tot verheerlijking van het genie. Onder de „Erflaters van onze beschaving" neemt Boerhaave zeker een eerste rangs plaats in en als zodanig heeft mevr. Romein-Verschoor zijn portret geschilderd met het opschrift „virtuoos der wetenschap", er daarbij aan herinnerend, dat de gouden regen van de roem veelal overvloediger neerdaalt op de uitvoerende kunstenaar dan op de geniale schepper wiens werk hij vertolkt. Aldus wordt reeds bij voorbaat een zekere discrepantie gesuggereerd tussen de creatieve verdiensten van de man en de wereldwijde roem, die zijn deel werd. Ongetwijfeld is de verhouding tussen de wezenlijke grootheid van Boerhaave en het beeld, dat de vererende tijdgenoot en het bewonderend nageslacht van hem had, een belangrijk element in het thema, dat ik heden ter behandeling koos, maar het accent daarin ligt toch ietwat anders. Immers het naar wetenschappelijke maatstaf afmeten van de werkelijke betekenis van Boerhaave niet alleen voor de geneeskunde maar ook voor meerdere van haar basis-wetenschappen *) Voordracht, op 12 april 1969 te Amsterdam gehouden op de jaarvergadering van het Comité van Geschiedkundige Wetenschappen. Ze werd in verkorte vorm reeds gepubliceerd in De Gids (133), 211-19, september 1970. Met vriendelijke toestemming van de Redactie van De Gids wordt ze thans hier onverkort afgedrukt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen