1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 231

M. KUILMAN

175

men geleidehjk aan een reeks syndromen verzameld die men naar analogie van het ziektebegrip uit de somatopathologie trachtte te funderen in één specifieke oorzaak en een typisch anatomisch hersensubstraat, terwijl ook de verloopsvorm van de ziekte als kenmerkend gold. Zo werd de dementia praecox of de schizofrenie gedefinieerd als een degeneratieve geestesziekte met een fatale verloopsvorm. De ziekte eindigde onveranderlijk in een psychische defekttoestand. Uit de psychotische ziektebeelden werd een speciale groep afgezonderd onder de naam endogene psychosen. Deze werden bijeengehouden op grond van hun „innere Verursachung". Men doelde daarbij op een in de erfelijke aanleg gelocaliseerde pathogene voorwaarde, die aanvankelijk werd vereenzelvigd met de degeneratieve constitutie. Vooral aan het einde van de vorige en het begin van deze eeuw was de belangstelling voor het degeneratiebegrip bijzonder groot. Talrijk zijn de speculaties over de betekenis en verschijningsvorm van de degeneratieve stoornissen. Dat gold niet alleen voor de psychiatrie, ook in de literatuur vinden we verscheidene sprekende voorbeelden (ZOLA, COUPERUS). De heredodegeneratie werd geacht zich te manifesteren in een groot aantal lichamelijke en psychische „stigmata", die decenniënlang van betekenis zijn geweest voor de psychiatrische diagnostiek. Zo worden we nog geruime tijd geconfronteerd met kwalificaties als: degeneratieve hysterie, degeneratiepsychose, degeneratief karakter, etc. Degeneratieve stoornissen waren op grond van de onderhavige opvattingen gekenmerkt door hun autochthone ontstaanswijze en eigenmachtige verloopsvorm, al helde men er aanvankelijk toe over om ze ook wel toe te schrijven aan uitwendige — exogene — voorwaarden. Onder de laatstgenoemde vinden we enkele verwerpelijke en verderfelijke gewoonten terug, zoals de masturbatie en de alcoholverslaving. Via een erfelijk overdraagbare stoornis van de psychofysische constitutie kon ,,de zonde der vaderen" worden doorgegeven aan de kinderen. Na de herontdekking van de wetten van MENDEL in 1900 wordt het endogeniebegrip losgemaakt van een ietwat mysterieuze degeneratieve afwijking. Het accent valt dan vooral op de genetische verankering en transmissie. Ofschoon onderzoekers uit de school van GAUPP, MAUZ en E. KRETSCHMER ernaar streefden om de endogene component met behulp van een statische dispositieleer te verankeren in lichaamsbouw en temperament, kwam een goed gesyste-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen