Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 55

Kuypers volgelingen noemden zich calvinisten, en zo deden ook de vrienden van de

Vrije Universiteit. Zij troffen elkaar iedere zomer 'op de jaarvergadering, op onze calvi-

nistendag, zooals zij genoemd is'.^'*^ Ze kwam steeds in een andere plaats bijeen om door

het land heen de liefde voor de universiteit te sterken. Dat kon een lange reis betekenen,

want van Utrecht naar Groningen was het meer dan vijf uur sporen^'*?, maar het aantal

bezoekers liep toch steeds in de honderden. Wie het hele programma wilde meebeleven

moest ten minste eenmaal buitenshuis overnachten. Kiezen we als voorbeeld de samen-

komst te Middelburg^5o in 1899. Op dinsdagavond 27 juni was er om zeven uur een bid-

stond onder leiding van ds. P.J.W. Klaarhamer. Woensdagmorgen om negen uur vond

de huishoudelijke vergadering plaats in de Schuttershof, waar curator Van Schelven

presideerde. Na de verslagen en de bestuursverkiezingen sprak Rutgers over artikel twee

van de statuten en het gereformeerd karakter van de Vrije Universiteit. Om twee uur

volgde een openbare meeting met debat, waar Kuyper de vraag behandelde: 'Op wat

wijze is eene universiteit aan het Woord van God te binden'. Leden en begunstigers had-

den daar gratis toegang, andere belangstellenden betaalden 25 cent entree. Om vijf uur

werd het samenzijn afgesloten met een maaltijd in het Badhotel te Vlissingen, tegen be-

taling van twee gulden. Overnachting was mogelijk in de vorm van 'logies bij vrienden',

mits 'met opgave van maatschappelijke positie'. De regelingscommissie verstrekte te-

vens adressen van hotels, waar men een nacht kon blijven voor 2.00, i .75 of i .50 gulden

naar keuze. De prijzen konden wisselen per plaats, maar het programma vertoonde altijd

dezelfde opbouw: op de eerste dag de bidstond, op de tweede de vergadering met huis-

houdelijke zaken en enkele lezingen.

De wijze waarop het aanbod van logies onder woorden gebracht is laat zien dat men

uitging van brede sociale spreiding. De secretaris stelde in 1885 met voldoening vast,

'dat de grenzen wegvallen, die stand en geboorte, werkkring en wetenschappelijke ont-

wikkeling tusschen menschen trekken. Men zag er den hooggeborene en hooggeleerde

met den eenvoudigen landbouwer of dorpsschoolmeester in vriendelijk gesprek.'^s' Dat

was dan ook in Den Haag, waar de hooggeborenen het dichtst gezaaid waren. Acht jaar

later in Dordrecht ontbraken de edelen en aanzienlijken niet geheel, maar men zag toch

vooral 'die stoere en kloeke mannen', waaraan het Nederlandse volk zijn geestelijke veer-

kracht ontleende.^52 Vrouwen waren er trouwens ook bij. Nog gemist in 1882, worden ze

twee jaar later uitdrukkelijk vermeld.^" Deze mensen dan kwamen naar de jaarvergade-

ring van een universiteit. 'Dit volk nu,' aldus nogmaals het verslag van de Dordtse ver-

gadering, 'gaan de belangen van het Hooger Onderwijs ter harte. Het heeft den strijd

aangebonden tegen den geest dezer eeuw.'

Dat calvinistische volk was bij de zaak betrokken, want juist omwille van deze mensen

was de Vrije Universiteit opgericht. Kuyper had zich al veel eerder rekenschap gegeven

van zijn verantwoordelijkheid tegenover het hele kerkvolk. In zijn Confidentie van 1873

erkende hij dat een man als Gunning zijn geloof niet hoefde te verliezen als hij een kriti-

sche houding aannam tegenover de Heilige Schrift. Maar, zo vroeg hij, 'is er waarborg.

ALLEEN OP WEG. 1880-1905 51

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen