Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 46

HET HOSPITIUM. TOEZICHT EN TUCHT

Op 17 december 1883 kocht de Vereeniging het pand Keizersgracht 162 voor de som van

41.000 gulden. Daar was sindsdien de Vrije Universiteit gevestigd, en daar werd ook ten

bate van de studenten een hospitium ingericht.'^^ Het was in de eerste plaats bedoeld

voor bursalen, die gratis kost en inwoning ontvingen, en als er ruimte was ook voor hen

die jaarlijks 350 gulden betaalden. Met zijn conversatiezaal en zijn vergaderkamers zou

het hospitium tevens het centrum kunnen worden van het gezelligheidsleven.'^^ Aan het

hoofd van deze inrichting kwam een regent te staan, in de persoon van de oud-curator

A.H. de Hartog. Aan hem werd tevens het onderwijs opgedragen in de exegese van het

nieuwe testament. In die hoedanigheid voorzag hij in een behoefte. Als regent is hij na

zijn overlijden in 1895 niet vervangen. Aan inzet ontbrak het hem niet. Hij zat altijd met

de studenten aan bij de maaltijd, en 'zijn avonden gaf hij om hen met zijn muzikale en li-

teraire gaven te dienen'.'^ De Hartog was curator geweest van het gymnasium in Zet-

ten, en zag in de huiselijke orde van die kostschool zijn model.'^' Maar als het al een ge-

lukkige gedachte zou zijn een student te behandelen als ware hij scholier, dan vroeg deze

aanpak een zwaarder accent op orde en tucht dan met De Hartogs zachtmoedige aard

overeenkwam.'^^

Naast de regent stond een directrice, en die functie is wel blijvend geweest. Ook haar

aanstelling had een opvoedkundige bedoeling. Het moest niet zomaar een huishoudster

zijn, maar een echte dame, 'van eenigen leeftijd en beschaving, bij voorkeur eene wedu-

we zonder kinderen'.'*'3 Het werd mevrouw A.C.E. Mond-Kuyper, zuster van Abra-

ham. Ze had haar naam dus mee, en ze was bereid de functie onbezoldigd uit te oefe-

nen.'^"^ In 1904 vroeg zij plaats te mogen maken 'voor jeugdiger en betere krachten'. Het

voortbestaan van het hospitium hing toen overigens aan een zijden draad. In De Hartogs

tijd waren er wel eens klachten over studenten die te veel dronken en 's avonds te dik-

wijls van huis waren. Sommige ouders vonden het verkeerd dat ieder kon gaan en komen

wanneer hij wilde, in 1895 waren zelfs drie studenten uitgetreden vanwege de slechte

geest die naar hun oordeel in het hospitium heerste.'^5 Een senaatscommissie adviseerde

in 1904 het hospitium op te heffen, want de universiteit zou de vrijkomende ruimte uit-

stekend kunnen gebruiken.'^^ Directeuren gingen op de suggestie niet in. Tot opvolg-

ster van mevrouw Mond benoemden zij mevrouw T.H. Janssonius'^', schoonzuster van

Woltjer, wederom dus een dame van beschaving. Zou het er iets mee te maken hebben

dat juist Woltjer zich de ijverigste bestrijder van het hospitium had betoond.''^**

Ook buiten het hospitium vielen de studenten onder het opzicht van de hogere colle-

ges. De directeur Esser had bij voorbaat geen hoge verwachtingen gekoesterd van de

jongelui die aan Kuypers stichting zouden gaan studeren. 'Al de winderigheid, pedante-

rie en dergelijke akeligheden van onze studentenwereld zullen we ook aan deze univer-

siteit hebben.''^9 Het werd nog erger dan hij gevreesd had. Al in 1882 moest de eerste

student wegens wangedrag van de universiteit verwijderd worden.'^" De senaat nam in

42 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen