Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 36

reiniteit van het huis Oranje'.73 Fabius was van jongsaf een hartstochtelijk bewonderaar

van Groen, en een onverzoenlijk tegenstander van de Franse Revolutie met alles wat zij

had voortgebracht. Bij Groen is zijn denken blijven staan. Fabius citeert hem in al zijn

geschriften op haast elke bladzijde, maar voegt er zelden iets eigens aan toe. Zoals hij in

het persoonlijke verkeer studenten vrijmoedig op hun fouten wees^^, zo legt hij zich in

zijn publicaties eveneens voornamelijk toe op kritiek vanuit negentiende-eeuwse ge-

zichtspunten, en minder op constructieve nieuwbouw. Hij maakt Groen niet actueel.

Zijn voornaamste verdienste is geweest, dat hij de gereformeerde traditie heeft doorge-

geven. Meer vond hij ook niet nodig.

Zo ontvouwde hij nog bij het universiteitslustrum van 1930 zijn bezwaren tegen al-

gemeen kiesrecht, evenredige vertegenwoordiging, leerplicht, openbare armenzorg,

staatssocialisme en verplichte verzekeringen, als strijdig met de gereformeerde begin-

selen.75 Om die te verdedigen weerstond hij alles en iedereen. In de antirevolutionaire

partij gold hij als een van de zeer weinigen, die onbekommerd de strijd met Kuyper aan-

bonden'^, en hij zag ook allerminst tegen hem op. In een gesprek met de curator

A. Brummelkamp verklaarde hij eens, noch Kuyper noch Lohman voor een staatsman

te houden. 'Ik zeide niets, maar voelde mij als een sprinkhaan tegenover zulk een Enaks-

kind.''' Fabius achtte zich miskend, maar vond troost in het besef dat Groen hetzelfde

was overkomen'^, en bleef overtuigd van eigen onmisbaarheid. Op zijn sterfbed weiger-

de hij te geloven dat zijn laatste uur nabij was: 'onmogelijk, mijn werk is nog niet af.

Bescheidenheid kende hij dan ook niet. Hij zou meer invloed gehad hebben, meende

J. Woltjer, als hij geringer van zichzelf had gedacht.^" Zijn dreunende voordracht, zijn

minachting voor de klok, zijn statige deftigheid en zijn stage stroom van citaten uit de

werken van Groen van Prinsterer maakten hem bij studenten weinig geliefd.*' De prijs

die hij voor dit alles betaalde was een schrijnende eenzaamheid*^, pas opgeheven toen hij

als bedaagde vrijgezel in 1900 alsnog in het huwelijk trad.

DE OPENING

De officiële opening van de Vrije Universiteit vond plaats op 20 oktober 1880. Dat moest

een feest worden, en daar hadden de calvinisten niet veel oefening mee opgedaan. Direc-

teuren, curatoren en senaat vergaderden gezamenlijk om een agenda op te stellen. Kuy-

per, zeer zanglustig maar volstrekt onmuzikaal*^, vroeg of er ook muzikale bijdragen op

het program mochten staan. En moest het dan strijk- of orgelmuziek zijn? Hovy zei lie-

ver blaasmuziek te horen, en Lohman stelde een combinatie voor. A.H. de Hartog be-

sliste het geding met de categorische uitspraak, 'dat ons volk door elke andere dan orgel-

muziek ontstemd zal worden'.*'* Het zou niet de laatste maal zijn dat veronderstelde

reacties van de achterban het beleid van de hogere colleges bepaalden. Die overweging

32 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen