Een handvol filosofen - pagina 275

j' /. Klapwijk: verdediger van een transformationele filosofie 271

b e g e e r t e / ' Hij zou bijzondere aandacht besteden aan het reformatorisch denken in

historisch perspectief/' Lang had de samenwerking o p het gebied van de systemati-

sche wijsbegeerte tussen beide collega's niet geduurd, mede omdat Klapwijk in de-

cember 1987 ernstig overspannen raakte. Sinds 1983 had hij zich in zijn onderzoek

toegelegd op de systematische filosofie en zich geconcentreerd op een transforma-

tionele filosofie.

In de jaren tachtig publiceerde Klapwijk enkele artikelen als voorlopige resultaten

van zijn onderzoek - in de jaren negentig verschenen artikelen met de 'eindresulta-

ten' - waarin hij een christelijke filosofie verdedigde die zich baseert op 'transforma-

tie in de wijsbegeerte'. Dat hij haar transformationele filosofie noemde, wilde zeggen

dat hij als filosofisch onderzoeker niet alleen maar wilde waarschuwen tegen filosofi-

sche theorieën die in veel opzichten afwijken van of in strijd zijn met de christelijke

geloofsovertuiging. Integendeel, hij beschouwde andersdenkende filosofen als zijn

gesprekspartners en hij wilde onderzoeken welke inzichten en begrippen hij van hen

kon overnemen en integreren in zijn christelijke levensbeschouwing en filosofiebe-

oefening. Dit overnemen en integreren ging echter niet ongeconditioneerd. Welke

condities nam hij in acht?

Hij bracht in herinnering het oudtestamentische verhaal uit Exodus 12, 35-36,

waarin wordt beschreven dat de Israëlieten voor hun vlucht uit Egypte allerlei zilve-

ren en gouden schatten van de Egyptenaren hadden meegenomen. Dit was hen opge-

dragen. Zij moesten die schatten zuiveren en omsmelten, niet om er een gouden kalf

van te maken, maar om ze als tempelgerei in dienst van God te kunnen gebruiken

(Exodus 32; 35, 21 en 36, i). Analoog hadden Augustinus en andere kerkvaders ver-

dedigd dat het voor christenen geoorloofd was om gebruik te maken van culturele

schatten uit de voorchristelijke oudheid, ook van filosofische ideeën.'"

De eerste conditie van Klapwijk bij het overnemen van bepaalde inzichten van

niet-christelijke filosofen was - analoog aan het meenemen van de zilveren en gou-

den schatten uit Egypte -, dat hij die inzichten kritisch wilde toetsen en aldus gezui-

verd wilde integreren in en in dienst wilde stellen van zijn christelijke levensvisie.

Het was niet zijn bedoeling om filosofische inzichten van niet-christenen zonder

meer over te nemen; dan zou hij komen tot een vorm van eclecticisme of scholastiek.

De tweede conditie was derhalve dat de genoemde integratie nooit kon plaatsvinden

zonder een vergaande verandering van die inzichten. Filosofische inzichten functio-

neren nu eenmaal in de bredere context van een levensvisie. Daarom moet men filo-

sofische inzichten losmaken uit hun ideologische context, teneinde ze te kunnen

transformeren in de context van een christelijke levensvisie. Klapwijk erkende dat hij

als calvinistisch filosoof het in dit proces van transformatie niet kon stellen zonder de

communicatie met andersdenkenden, met name met tijdgenoten, zoals hij in zijn in-

augurele rede met neomarxistische filosofen had gedaan. Deze communicatie kon

volgens hem niet anders dan stimulerend zijn voor het voortdurend reformeren van

een christelijke filosofie.-"

68 Brief college van bestuur aan Klapwijk (2 augustus 1983), in Klapwijk Personeelsdossier, 1994-554.

69 De nadere bepaling betreffende de uitbreiding van de leeropdracht van Klapwijk, zie het eerste rapport van

de facultaire Structuurcommissie (18 mei 1983), in archief CIF, doos 2.

70 Klapwijk, 'Rationahty in the Dutch Neo-Calvinist Tradition', pp. 108-109. O o k Klapwijk, 'Antithesis and

Common Grace', pp. i 8 é - i 8 8 .

71 Klapwijk, 'Rationality in the Dutch Neo-Calvinist Tradition', pp. 109-110.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen