Een handvol filosofen - pagina 65

i j H. Bavinck: theoloog en filosoof met allure 6i

Herman Bavinck was op 13 december 1854 in Hoogeveen geboren, waar zijn va-

der predikant was van een afgescheiden gemeente. Na zijn gymnasiumtijd in Zwol-

le wilde hij in Leiden theologie gaan studeren, nieuwsgierig om de moderne theo-

logie te leren kennen. Het zou een intellectuele uitdaging zijn om de colleges van

vermaarde Leidse hoogleraren als J.H. Schollen en A. Kuenen te volgen. De wens

om naar Leiden te gaan, gaf gespreksstof tussen Herman en zijn ouders. Zijn vader

was inmiddels predikant in Kampen geworden en het was niet goed denkbaar dat

de zoon van een gereformeerde predikant theologie ging studeren aan een openbare

universiteit - met een theologische faculteit die onder gereformeerden bekend stond

als een bolwerk van 'modernisme' -, terwijl een gereformeerde Theologische School

naast de deur was. Hoewel Herman er weinig zin in had, wisten zijn ouders hem te

overtuigen om in elk geval een jaar in Kampen te gaan studeren. Wellicht hoopten

zij dat de contacten met docenten en nieuwe studievrienden hem aan Kampen zou-

den binden, maar hij was gauw uitgekeken op zijn docenten in Kampen en goede

vriendschappen stoorden zich niet aan lokale grenzen.''^

Met instemming van zijn ouders vertrok Bavinck in 1874 alsnog naar Leiden."'^

De studie fascineerde hem en gaf hem intellectueel genoegen. Goede contacten met

docenten en medestudenten droegen ertoe bij dat hij zich in Leiden spoedig thuis

voelde. In 1878 behaalde hij cum laude het kandidaatsexamen theologie en in het-

zelfde jaar het kandidaatsexamen Semitische letteren. Een jaar later volgde het doc-

toraalexamen theologie cum laude en weer een jaar later promoveerde hij op het

proefschrift De ethiek van Ulrich Zwingli, eveneens cum laude. Tijdens zijn studie

in Leiden trok Bavinck veel op met zijn studiegenoot Chr. Snouck Hungronje, die

zich zou ontwikkelen tot een vermaard arabist en islamkenner en in 1906 hoogle-

raar in Leiden zou worden. Tot zijn dood zou Bavinck met hem bevriend blijven.

In het jaar van Bavincks promotie vond de opening van de Vrije Universiteit

plaats. Het was ook het jaar dat Kuyper hem had gevraagd om hoogleraar voor oos-

terse talen aan deze universiteit te worden. Bavinck vond zichzelf echter nog niet

rijp voor die functie. Hij wilde predikant worden en keerde terug naar Kampen. In

1881 deed hij daar aan de Theologische School zijn kandidaatsexamen theologie, een

voorwaarde om predikant in een afgescheiden kerk te worden. Het duurde niet lang

of er kwam een beroep uit Franeker en in 1881 deed hij daar zijn intree. Dat voor

hem een wetenschappelijke loopbaan in het verschiet lag, was niet alleen voor ande-

ren duidelijk, hij wist het zelf ook.

Een jaar na zijn komst in Franeker was het al zover. Hij werd door de Vrije Uni-

versiteit gepolst om hoogleraar hermeneutiek en exegese van het Nieuwe Testament

te worden, maar de Theologische School in Kampen begon ook aan hem te trek-

ken. Na ampel beraad besloot de achtentwintigjarige Bavinck het hoogleraarschap

dogmatiek in Kampen te aanvaarden. De Vrije Universiteit liet hem echter niet los.

Na het vertrek van Hoedemaker zag men in Bavinck een uitstekende opvolger. In

1889 volgde zijn benoeming. Hij aarzelde en besloot uiteindelijk de benoeming niet

te aanvaarden.

Dat hij nog ongetrouwd was, gaf hem geen vreugde. Integendeel, maar hij had de

157 Biografische gegevens zijn ontleend aan Hepp, Herman Bavinck en Bremmer, Bavinck en zijn tijdgenoten.

158 Vader Bavinck kreeg forse kritiek te incasseren, onder anderen van de afgescheiden predikant A. Brum-

melkamp; zie M. te Velde, Anthony Brnmmelkamp, p. 414.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen