Een handvol filosofen - pagina 326
Geschiedenis van de filosofiebeoefening aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van 1880 tot 2012
322 V F Reflectie
In hun werk ondervonden de docenten een hardnekkige tegenstand vanuit conser-
vatief-orthodoxe christeHjke gemeenschappen, hetzij vanwege kritiek op de calvinis-
tische filosofie, hetzij vanwege onverschilligheid ten opzichte van de idee van een
christelijke filosofie en de voorkeur om een graad te behalen aan een Canadese uni-
versiteit. Een van de docenten, B. Zylstra, schreef aan Dooyeweerd: 'Whether we will
succeed ... depends largely upon radical Christian commitment - and that is often ab-
sent'. Even verder schreef hij: 'One thing which the Canadian Calvinists have inheri-
ted from their "home country" is a sectarian narrowness, an introvert ecclesiasticism,
an absence of genuine ecumenical aliveness. (...) we will have to break with certain
theological and social traditions of this same Dutch reformed community'.'
Het instituut moest dus twee dingen doen die moeilijk met elkaar te verenigen wa-
ren: breken met bepaalde diepgewortelde tradities in conservatieve calvinistische ge-
meenschappen èn bruggen bouwen met deze gemeenschappen waarvan het financi-
eel afhankelijk was. Kort na de stichting van het instituut bleken verscheidene
hoogleraren zich in hun onderzoek en onderwijs niet te willen beperken tot de uit
Nederland ingevoerde calvinistische filosofie. Evenals Van der Hoeven en Klapwijk
aan de Centrale Interfaculteit wilden zij deze filosofie herijken, zich breder oriënte-
ren en de discussie aangaan met eigentijdse filosofen en andere wetenschappers - niet
slechts om de indruk te maken bij de tijd te zijn, maar omdat zij van mening waren
dat christenfilosofen en -studenten veel konden leren van de dialoog met niet-chris-
tenfilosofen. Deze hoogleraren waren zich er ter dege van bewust dat zij na gesprek
en reflectie, kennisverwerving en -verwerking een eigen standpuntbepaling niet kon-
den ontlopen, en dat wilden zij ook niet. Omdat zij op hun dialogische benadering
forse kritiek kregen vanuit hun conservatieve achterban, hadden zij wel eens tegen
elkaar gezegd dat deze aanpak hun positie aan het instituut onzeker kon maken, maar
zij waren voor de kritiek niet door de knieën gegaan.
Hun leermeester Runner was een van hun critici geworden.' Hij had in het begin
van de jaren zeventig opnieuw een verzoek ontvangen om hoogleraar aan het insti-
tuut te worden, maar na lang beraad had hij bedankt. Hij was destijds al halverwege
de vijftig en voelde er niet voor om met een overstap naar het financieel wankele in-
stituut zijn pensioen op het spel te zetten. Bovendien twijfelde hij eraan of de meer-
derheid van de staf van het instituut hem van harte steunde in de stringente manier
waarop hij de calvinistische filosofie beoefende.' Runner was geen man voor een dia-
loog, althans hij begreep de strekking ervan niet. Een gesprek kon volgens hem wel
mogelijk zijn, maar hij wist bij voorbaat dat andersdenkenden ongelijk hadden en dat
van hen niets te leren viel. Het ongelijk van de andersdenkende was bij hem niet een
eventuele conclusie na afloop van een gesprek, maar een antithetische positiebepaling
vooraf. Volgens hem was er slechts één stroming in de filosofie die hij onbetwistbaar
voor waar hield en dat was de calvinistische filosofie of (beter) zijn interpretatie van
deze filosofie. Collega's en leerlingen die zijn opvattingen niet deelden, kon hij
slechts met teleurstelling en wantrouwen nakijken.
6 Brief van Zylstra (i i november 1968) aan Dooyeweerd, m archief Dooyeweerd, Lade I.4 Voor enig inzicht
m de plaats van calvinistische immigranten in de culturele context van Canada, zie Zylstra, 'Preface to Runner',
pp. 9-34. O o k J.D. Bratt, Dutch Calvinism m Modern America. A History of a Conservative Subculture (Grand
Rapids, 1984), Ch. 12 en 13
7 Zie VanderVennen, A University for the People, p. 36.
8 Zie Zylstra,'H. Evan Runner', pp 13-14.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's
![Een handvol filosofen - pagina 326](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/een-handvol-filosofen/2013/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 2013
Publicaties VU-geschiedenis | 548 Pagina's