Een handvol filosofen - pagina 92

88 II Nieuwe filosofische uitdagingen (i^iS-1<)4o)

bioloog en filosoof Helmuth Pless-

ner kwam in 1924 op uitnodiging van

Buytendijk naar Amsterdam. Een jaar

eerder hadden zij elkaar in Keulen

ontmoet bij Scheler thuis. Buytendijk

wilde graag gedurende enkele maan-

den met Plessner samenwerken in zijn

laboratorium. Plessner, destijds on-

bezoldigd docent aan de universiteit

in Keulen, had echter geen geld om in

Amsterdam in zijn onderhoud te voor-

zien. Buytendijk verzon een list. Op

de begroting van zijn laboratorium

stond een post voor de aanschaf van

een chimpansee - belangrijk voor het

onderzoek waarmee hij bezig was. Hij

overwoog dat geld anders te besteden

en te gebruiken voor een tijdelijke aan-

stelling van Plessner die ook belangrijk

was voor de voortgang van zijn onder-

zoek. De beslissing was snel genomen.

Plessner kwam in plaats van een chim-

pansee en werd voor twee maanden als

F.J.J. Buytendijk assistent aangesteld. Niet zonder ge-

voel voor humor zou Plessner later op-

merken: 'Ik stond voor aap'."

De besturende colleges van de Vrije Universiteit waren op de hoogte van Buyten-

dijks wetenschappelijke prestaties en van de internationale reputatie die zijn labo-

ratorium genoot. Voor hem en de universiteit was het eervol dat buitenlandse ge-

leerden in zijn onderzoek geïnteresseerd waren en in zijn laboratorium gastcolleges

gaven. Anderzijds misten de curatoren een duidelijke uiteenzetting van de relatie

tussen zijn wetenschappelijk onderzoek en de gereformeerde beginselen, en volg-

den zij zijn werk met enige argwaan. Van zijn kant vond Buytendijk dat de univer-

siteit tekortschoot. Later, bij zijn afscheid van de universiteit, zou hij de directeu-

ren erop wijzen dat hij te beperkte mogelijkheden voor zijn onderzoek had gehad.

Ook in zijn natuurfilosofisch werk had hij bijzondere moeilijkheden ondervonden,

'welke ik misschien het eenvoudigste kan samenvatten door ze terug te brengen tot

een wetenschappelijken oorzaak, nml. een onmiskenbaren en ernstigen achterstand

in de ontwikkeling van een gereformeerd systeem van wijsbegeerte en kenleer'.'*

59 Over die chimpansee zei Plessner letterlijk: 'fur den sprang ich ein'. Zie Dietze, Nachgeholtes Lehen, p. 50.

O o k Struyker Boudier, Filosofische wegwijzer, pp. 24, 26, 29.

éo Archief college van directeuren, brief van Buytendijk, 5 december 1924. De opmerking van Van Lieburg

('Reformatorische traditie', p. yo), dat Buytendijks benoeming aan de Vrije Universiteit 'één grote teleurstelling'

werd en dat zijn dierpsychologische studies en zijn fysiologisch onderzoek niets opleverden 'wat herkenbaar

was als "gereformeerde wetenschap"', heeft enige nuancering nodig. In de eerste plaats bestond aan de Vrije

Universiteit onduidelijkheid over wat verstaan moest worden onder 'gereformeerde wetenschap'. In de tweede

plaats werd deze onduidelijkheid vergroot door wat Buytendijk noemde de 'achterstand in de ontwikkeling

van een gereformeerd systeem van wijsbegeerte en kenleer'. In de derde plaats was deze achterstand een gevolg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen