GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 22

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 22

Rede uitgesproken op de vierenzeventigste gedenkdag van de stichting der Vrije Universiteit te Amsterdam

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

zijn aan de Vader, zijn dienen van de Vader, zijn verheerlijken van de Vader en zijn heerlijk zijn in de Vader. Als de zonde komt verandert dit alles van richting. Zolang genade niet tussenbeide komt, blijft deze mens religieus functioneren, maar hij functioneert nu van de Vader af, naar zichzelf toe en naar het schepsel toe, naar de zonde toe. Ook nu wordt heel zijn wezen, zijn doen en laten door religie gedragen, maar door verkeerd gerichte religie. En dit religieus beleven van de mens is vandaag de drijfkracht van millioenen levens, maar dan in het verbonden zijn naar beneden toe, naar het zelf, naar het schepsel, naar Satan. Nog wil de mens dienen, maar hij dient van God af, hij dient zichzelf, zijn vlees, de glorie van zijn geest en aardse of helse idealen. Hij verheerlijkt nu zichzelf en wil heerlijk zijn in zichzelf. Men voelt, dat bij deze opvatting het wel degelijk mogelijk is enerzijds te handhaven, dat een mens bij het verliezen van het beeld Gods in engere zin geen substantie verliest en dat hij volledig mens blijft, en anderzijds toch te poneren, dat de mens door de val onbekwaam is tot enig goed en geneigd tot alle kwaad. De mens is na de zondeval mens gebleven, verantwoordelijk voor al zijn daden. In zijn eigen radicale verdorvenheid, waarin al het licht, dat in ons is, duisternis is, zoals de geloofsbelijdenis het zegt, blijft hij toch voortdurend zijn afkomst verraden; zo kunnen wij spreken van „kleine overblijfselen, die de mens overgehouden heeft van de uitnemende gaven, hem door God verleend", zoals de vaderen in Dordrecht zulks deden. De trekken in het gelaat van de liederlijke landloper, die herinneren aan zijn adellijke afkomst, accentueren zijn deplorabele staat en toch zijn zij overblijfselen van zijn glorie. Nu is het feit, dat de mens religieus is, bepalend voor heel zijn wezen. De mens is homo sapiens, begiftigd met rede, gevoel, streven, wil, verantwoordelijkheidsbesef, geweten, enz., omdat hij het kind van de Vader is. Zijn afkomst van de Vader is beslissend voor zijn zijn. Voor de calvinist is daarom de religieuse situatie van de mens ook in de psychologie steeds de beslissende factor. Allerlei levenservaring en levensuitingen hangen ten nauwste met zijn religieus zijn — zij het ook, dat dit dikwijls betekent een negatief gericht zijn — samen. Vandaar dan ook, dat religie niet slechts een aspect van het leven of van de persoon is. Neen, de mens is een religieus wezen. Zoals het feit, dat hij leeft, alle andere uitingen draagt, zo draagt het feit, dat hij religieus is, heel zijn leven, al de worstelingen van zijn ziel, al de inspanning van zijn geest. Liefde en genegenheid, afkeer en haat hebben een religieuse achtergrond. Aan dit religieuse is niets in des mensen leven onttrokken. Dat dit belangrijke consequenties heeft voor onze beoefening der psychologie hopen wij straks nog kortelijks te zien. Natuurlijk betekent dit niet, dat er op het terrein van de concrete gegevens niet een gelijk oordeel kan zijn tussen een calvinist en iemand, die anders denkt. Bij dezelfde persoon zal een calvinistisch psycholoog dezelfde reactiesnelheid constateren als een humanistisch psycholoog, bij hetzelfde kind zullen zij tot dezelfde conclusies omtrent de oorzaken van een neurotisch gedrag 20

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1954

Rectorale redes | 34 Pagina's

De mens als religieus wezen en de hedendaagse psychologie - pagina 22

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1954

Rectorale redes | 34 Pagina's