Studentenalmanak 1914 - pagina 205

FARRAGO 195

diepste van ons wezen; onze omgeving achter al den glans van

schijnbare braafheid en idealisme; onze idealen in al hun wan-

hopige mislukking durven aanzien, ook waar ons het hart er bij

breekt. Terwille van dezen eisch heeft Ibsen het ouderlijk huis

verlaten, welks opvattingen hij niet meer deelde, zooals hij aan

Björnson schrijft (9Dec. 1867): „Ich weisz, dasz ich unter der

Kruste von Unsinn und Schweinerei ernst gewesen bin in meiner

Lebensführung. Weiszt Du, dasz ich mich fürs ganze Leben von

meinen eigenen Eltern, von meiner ganzen Familie fortgemacht

habe, weil ich nicht in dem Zustand eines halben Verständnisses

verharren wollte ?" Deze werkelijkheidseisch voert Ibsen door in

„Ein Puppenheim", waarin hij Nora laat komen tot de erkentenis

van het nietswaardig saamleven dat ze geleid hebben achter den

schijn van een gelukkig huwelijk. De schoonste overwinning

voert deze waarheidseisch in „Stützen der Gesellschaft"; in „Ein

Volksfeind" wordt Brand met zijn volkomenheids- en waarheids-

eisch tragicomisch in den persoon van Dr. Stockman; en de jam-

merlijke destructie die ervan uit kan gaan zien we in „Die

Wildente". Daarin heeft Ibsen het meest gruwzame zelfportret

geteekend in Gregers Werle. En toch maakt ook dit laatste niet

wanhopig. Hier in deze duistere, duffe omgeving met die vleugel-

lamme menschen kan de waarheid niet tieren, want ze eischt

licht en lucht en ruimte en vrijheid, en dan overwint ze. Breng

de menschen uit deze omgeving weg in de ruimte en ze zullen

ook aan deze waarheidsvordering kunnen voldoen.

Juist deze waarheidseisch maakt ook voor ons Ibsen zoo

belangrijk. Ze dringt ons tot waarheid, tot oprechtheid tegenover

onszelf en onze omgeving, tot een breken met een toestand van

„halbe Verständnis," tot een vernietigen van bewuste of onbe-

wuste huichelarij. Voor welke moeilijkheden we dan soms staan,

toont ons „Gespenster", waar een strijd der plichten is. Ibsen

laat deze moeilijkheden zich anders oplossen, dan wij het zouden

doen, wijl hij het licht von omhoog niet kent. Selma Lagerlöf

teekent ons in „De Koninginnen van Kungahälla" de schoone

Astrid met het robuste geweten, die op listige wijze in plaats

van Ingegerd koning Olofs vrouw werd. Als de waarheid in hun

verhouding aan den dag treedt, kan zij, de zondares, niet meer

met den heiligen koning saamleven; dat zegt haar het zedelijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen