Studentenalmanak 1914 - pagina 151

FARRAGO 141

richtingen, en in alle deze even sterk ontwikkeld is, Daar zijn

vele menschen, die wel voelen voor poëzie, maar niet voor mu-

ziek, voor muziek, maar niet voor schilderkunst enz., en

de gaven der kunstenaars loopen niet minder ver uiteen.

Maar in hoe groote verscheidenheid de schoonheidszin zich

openbaren moge, altijd sluit hij met schoonheidsgewaarwording

ook schoonheidsgenieting in. Wij, menschen, zijn immers geen

onaandoenlijke toeschouwers op het wereldtooneel; maar alwat

wij waarnemen door de zintuigen, waardeeren en taxeeren wij

ook, op lager trap naar den maatstaf van nuttigheid, bruikbaar-

heid, aangenaamheid, en in hooger sfeer naar de normen van

waar en onwaar, goed en kwaad, schoon en onschoon. En zoo-

dra wij, menigmaal zonder eenig nader overleg, in eens en on-

middellijk met het ontvangen der gewaarwording, zulk een waar-

deeringsoordeel gevormd hebben, resoneert dit in ons hart, en

wekt er een gevoel van lust of onlust, van genegenheid of afkeer.

Daarmede bevinden we ons dan niet meer op het gebied van

het bewustzijn, maar zijn we overgegaan tot het terrein van het

gevoel, van het gemoed, van de aandoeningen. Of dit nu een

bijzonder vermogen in den mensch is, wezenlijk van verstand en

wil onderscheiden, doet op dit oogenblik niet ter zake. Maar

hierover bestaat en kan geen verschil van meening bestaan, dat

de gewaarwording of de aanschouwing van het schoone, inzon-

derheid bij affectvolle naturen, terstond en onmiddellijk eene ge-

nieting van het schoone meebrengt.

Deze genieting kan vanzelf weer zeer verschillend zijn,

alnaarmate de indruk sterker en de persoon, die hem ontvangt,

gevoeliger is. Soms geeft het schoone ons niet meer dan een

rustig, aangenaam, vredig gevoel; eene andere maal roert het ons

zoo diep, dat wij er stil onder worden en slechts zacht tot ons-

zelven weten te zeggen: wat is dat mooi, wat is dat mooi I;

en een derden keer grijpt het ons zoo aan en brengt het ons

in zulk eene verrukking, dat wij er uiting aan moeten geven

in kreten van vreugde en bewondering. En altijd wekt het voor-

stellingen, stemmingen en aandoeningen in ons op, die anders

wellicht in haar sluimering zouden hebben volhard en ons zelf

onbekend zouden gebleven zijn. Het schoone ontdekt ons dus

aan ons zelf en gunt ons tevens een anderen, nieuwen blik in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen