Studentenalmanak 1928 - pagina 116
108 DE UNIVERSALITEIT DER RECHTSGEDACHTE
rale rechtsstaatsgedachte een krachtige reactie begon tegen
het staatsabsolutisme.
Gegeven het feit, dat met name Kant en zijn volgelingen
den staat zijn formeelc souvereiniteit lieten en den burger
zonder voorbehoud onder de heerschappij van het positieve
recht stelden, kon een materiëele begrenzing van de staats-
almacht wel niet anders worden verkregen dan door een
loochening van de universaliteit der rechtsgedachte.
Wij moeten zulks goed verstaan. De universaliteit der
rechtsgedachte kan ninimer in het begrip van het recht tot
uitdrukking komen, doch is uiteraard een politische idee;
zij drukt uit, dat de rechtsgedachte in haar zin-voleinding
alle levensverhoudingen heeft te doortrekken, dat m. a. w.
geen uitwendige grenzen aan de draagwijdte der rechts-
gedachte zijn te stellen.
Nu bestaan er strict genomen slechts drie mogelijkheden:
óf men ontzielt de reohtsgedachte tot de idee van een
universeele Bemaszregelung in dienst van alle mogelijke
doeleinden, die men dan weer in de salus publica kan
samenvatten: consequentie; het staatsalbsolutisme.
De rechtsidee is van haar wezenszin beroofd en tot een
formeel, op zichzelve inhoudsloos raam geworden; zij heeft
geen immanent kriterium meer. Het recht is de assche-
poester geworden der kuituur, de piccolo der samenleving!
De rechtsgedachte heeft dan wel haar universaliteit ver-
kregen, dooh ten koste van een verflauwing aller wets-
grenzen. Het is een universaliteit in den absolutistischen
zin van het humanistisch continuïteitspostulaat, een der
factoren in de grondstructuur der humanistische wetsidee!
De tweede mogelijkheid is deze, dat men de universaliteit
der rechtsgedachte loochent en uitwendige grenzen voor
hare draagwijdte zoekt vast te stellen. Daarmede is nog
geenszins gezegd, dat men een immanent kriterium aan de
rechtsidee stelt.
Men zoekt dit immanent kriterium, tevergeefs zoowel in
Locke's natuurreohtsbeschouwing als in Kant's princiep der
Koexistenz, al speelt in laatstgeoemd principe ongetwijfeld
het humanistisch persoonlijkheidsideaal der rede-vrijheid
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's