Vrije Universiteitsblad 1940-41 - pagina 216

1644 kunnen! Want het is niet zóó gesteld, dal wij de erfenis van het verleden als bagage meevoeren op de rug, zoodat wij haar af kunnen schudden wanneer wij maar willen, neen, zij is ons in vleesch en bloed gegaan. En dat in den meest letterlijken zin van het woord. Want de mensch, uit menschen geboren, kan zich niet losschakelen uit de keten der geslachten, waaruit hij is ontstaan. In zijn lichaam en zijn karakter draagt hij het merk van zijn voorgeslacht. En niet alleen lichamelijk, ook geestelijk zijn wij allen erfelijk belast. O n s denken en voelen, ons willen en handelen, ondergaat de beslissende invloed van een verleden, dat buiten ons toedoen is ontstaan, maar waaraan wij met alle vezelen van ons wezen zijn verbonden. Dagelijks spreekt uit ons de waan en de wijsheid van eeuwen. Men kan dat wellicht betreuren, maar wie het wil ontkennen, geeft zich over aan een illusie. En wel bestaat er een ontwikkeling der tijden, die doet afsterven wat verouderd was; maar al wordt er hier en daar een streng doorgesneden, op duizend andere plaatsen blijft de binding onverzwakt.

II. Zoo eischt gezonde werkelijkheidszin, da{ wij rekening houden met de macht van de traditie. Maar tegelijkertijd gebiedt zij ons, niet te vervallen in een ander uiterste. De historie heeft haar rechten, maar ook het leven heeft de zijne. Wij zijn er niet mee klaar, wanneer wij het verwijt van conservatisme eenvoudig opzij schuiven. W a n t inderdaad beslaat er een gehechtheid aan het verleden, die de eischen, ook de gerechtvaardigde eischen van het leven miskent. Sleur en gewoonte zijn vijanden, die zelfs onze diepste overtuigingen bedreigen. Wij moeten, als hel noodig wordt, en v. z. v. het mogelijk is, met het verleden durven ÖreAren. Ook hier kunnen wij bij de historie ter schole gaan. W a t zou een Luther met zijn Hervorming hebben bereikt, wanneer hij de moed had gemist om zich los Ie scheuren van een traditie van eeuwen 1 Gemakkelijk is hem dat niet gevallen 1 Hij heeft als hel ware een stuk uil zijn eigen lichaam weg moeten snijden. En zoo is het gegaan bij elke reformatie, die dien naam verdient. Calvijn en zijn volgelingen werden in de 16e eeuw door de mannen van het behoud uitgemaakt voor revolutionaire vernieuwers, afbrekers van het beslaande. Toen Kuyper zijn Universiteit stichtte en later de stoot gaf lot de Doleantie, schreeuwde moord en brand al wat conservatief heette. Maar nu doet zich in de geschiedenis onveranderlijk het verschijnsel voor, dat na z o o n periode van verhoogde activiteit, waarin nieuwe wegen gebaand en nieuwe mogelijkheden geopend

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen