VU Magazine 1972 - pagina 187

om het adverterende bedrijfsleven te lokken, in de Colijn-periode niet zoveel te bespeuren is. Integendeel. Handel en industrie zijn zeer met hem ingenomen. Wanneer De Standaard juni 1939 een extra nummer uitgeeft om de 70ste verjaardag van Colijn te vieren, wordt het een pakket papier van maar liefst 96 pagina's. Gevraagd of dit niet op persoonsverheerlijking leek, antwoordde later prof. dr. J. Waterink verontschuldigend: 'Het was ook niet de bedoeling geweest, maar er stroomden zóveel advertenties binnen, dat we ijlings meer artikelen over Colijn moesten schrijven.'

Geleidelijk De ontwikkeling van De Standaard van een politiek invloedrijk, maar uit zakelijk oog-

Een woedende Colijn besluit 4 februari 1941 om alle banden met De Standaard te verbreken, ais liem blijkt dat de door de nazi's aan de redactie opgedrongen Max Blokzijl meer in liet blad te vertellen zou krijgen, dan hem was voorgespiegeld. De volgende dag echter komt hij op dit besluit terug.

punt armetierig strijdorgaan van een politiek-maatschappelijk-religieuze beweging naar een op redelijk moderne basis geschoeide dagbladonderneming, is een geleidelijke geweest. Cijfers over eventuele winstuitkeringen aan particuliere aandeelhouders uit die periode of verliezen (er waren in de crisis-periode ook 'downs') waren niet te vinden in de stukken, die bij de VU worden bewaard. Dat Colijn zich bewust is gebleven van het spannings-

element tussen principiële eisen en commerciële belangen, blijkt uit het briefje waarmee dit artikel begon. Formeel stonden ARP en Standaard weliswaar los van elkaar, maar met de partijleider als hoofdredacteur was er een band, die doorgesneden kon worden, wanneer het eens mis ging met de krant.

Februari 1941 Dit is in februari 1941 helaas niet gebeurd, toen Standaard-commissarissen met tegenzin akkoord gingen met de opgedrongen benoeming van de nazi Max Blokzijl bij het blad. Maar wel heeft Colijn er serieus over gedacht, met name toen hem (achteraf) ter ore kwam, dat Blokzijl niet één der vele redacteuren zou worden, maar deel zou uitmaken van de redactionele leiding van het blad. Woedend greep hij toen (4 februari '41) de pen en liet Directie en Redactie van De Standaard weten: 'Ui'i vlakweg bedrogen voelend omtrent de positie van de Heer Blokzijl leg ik vanaf heden mijne functie aan De Standaard neer. Ik eis de onmiddellijke verwijdering van mijn naam aan de kop van het blad en het gezonden artikel "Ten Afscheid" kan niet meer worden opgenomen. Eindelijk worden opgezegd alle abonnementen die nog voor mijn rekening liepen.' De volgende dag echter was de impulsieve Colijn reeds overreed om De Standaardabonnees op te roepen het blad tóch te blijven lezen. In het reeds geschreven artikel 'Ten Afscheid' bracht hij zelfs verschillende correcties aan, die er de scherpe puntjes van af slepen. In een verklaring van Colijn, die toen in kringen van de a.r. leiding circuleerde, geeft hij twee redenen op, waarom hij op z'n aanvankelijke besluit was teruggekomen. '1e. dat het mezelf aan het hart ging De Standaard te verlaten zonder een enkel woord tot onze lezers te richten en 2e. dat zij er het recht op hadden te weten onder welke condities toegestemd was in het aanvaarden van den heer Blokzijl liever dan het gehele bezit van de N.V. met gelijktijdige verdwijning van De Standaard op te offeren.' Het niet-gedateerde of ondertekende, maar duidelijk in diezelfde dagen door Colijn geschreven stuk eindigt: 'Hef is het beste nu maar een paar weken te wachten. Wanneer het verkeerd gaat zal dr. Colijn het sein wel geven.'

Verwarring Dit laatste is echter nooit gebeurd. Enkele maanden later (30 juni) wordt Colijn door de Duitsers gearresteerd, samen met praktisch de hele door de nazi's 'liberaal' ge-

achte partij-top, omdat de nazi-hoop niet in vervulling ging dat ARP-leiding en Standaard schouder aan schouder met de nationaal-socialisten zou oproepen tot een heilige oorlog tegen het 'goddeloze' Sovjet-Rusland. (Men moet zich - tussen haakjes even verplaatsen in de denkwereld van de nazi's, waarin 'liberalisme' en 'communisme' verwante stelsels zijn (voor Vorster c.s. in Zuid-Afrika is dat nóg zo), om te kunnen begrijpen waarom de 'liberaal' geachte a.r. leiders samen met de communisten in één kamp (SchoorI) werden opgesloten.) Waarschijnlijk omdat Jan Schouten toevallig nét geen functie in de A.R. partij vervulde, bleef deze op vrije voeten. Hij was het die toen mondeling het parool uitgaf: 'bedank voor De Standaard'. Maart 1942 circuleerde in a.r. kringen een rondzendbrief

Mederlander». OoW U w Vaderland is in gevaar. He'pt mede, hef Bolsjewisme t« vernietiger door dienst te nemen bij da WaWen SS Voor aanmelding e « inlichtingen wende men zich tot de

WaffM a, HMB

Stadhouderslaan 32, Den Fei9 FsHinga-Peters

Veelvuldig wordt De Standaard na de Duitse aanval op Rusland gedwongen propaganda-materiaal op te nemen voor dienstneming bij de Waffen SS.

waarin iedereen opgewekt wordt voor 1 april op te zeggen, maar veel effect sorteerde dat niet. Van publiekelijk, eendrachtig optreden was geen sprake meer.

Advertentie Colijn, die tot het eind van zijn leven (september 1944) in 'ere-gevangenschap' in een Duits hotel moest verblijven, bleef daar De Standaard lezen. Hij plaatste 23 augustus 1943 vanuit zijn verbanningsoord llmenau zelfs nog een advertentie in De Standaard, waarin hij samen met z'n vrouw bedankte voor de vele toegezonden blijken van meeleven met zijn gouden bruiloft. 31

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen