VU Magazine 1973 - pagina 348

geëvacueerd: een stuk grond ter grootte van een derde van Nederland (4% van de oppervlakte van Ghana) kwam onder water te staan. Het enige voordeel dat Ghana geniet is de opbrengst van de verkoop van elektriciteit en werkgelegenheid voor 1200 man personeel.

Nederland De aluminiummaatschappijen staan sterk in de onderhandelingen, omdat tal van landen zich bij hen op de stoep verdringen met gunstige vestigingsvoorwaarden,. Ook Nederland behoort daarbij, zij het dat de bevreemding daarover groeiende is omdat de subsidies, die daarvoor worden uitgetrokken en de milieuvervuiling (giftige stoffen in de lucht) niet in verhouding staan tot het relatief geringe aantal arbeidsplaatsen, dat een aluminiumindustrie schept, voor de vervulling waarvan wellicht ook nog gastarbeiders uit arme landen moeten worden aangetrokken. Zo werd in 1962 beslist om aan Aluminium Delfzijl NV (ALDEL) aardgas met een enorme korting aan te bieden, als het een smelter wilde bouwen voor de verwerking van uit Suriname aangevoerde aluinaarde. In feite komt het er dus op neer dat deze industrie zwaar wordt gesubsidieerd. Hetzelfde geldt voor de vestiging van Péchiney in Zeeland, waar een subsidie van naar schatting 60 miljoen gulden werd aangeboden om de hoge kosten van elektriciteit op te vangen. Het is de bedoeling dat Péchiney in de toekomst goedkope elektriciteit krijgt van de zwaar gesubsidieerde kerncentrales, die in Zeeland worden gebouwd tot verontrusting van velen omdat men nog niet weet waar men met

het gevaarlijke radio-actieve afval heenmoet. En van de landbouwers in de omgeving, die vrezen dat de schadelijke gevolgen van fluorstoffen in de lucht minder beperkt zullen blijven voor hun bedrijven, dan Péchiney zegt te verwachten. In het algemeen vestigen de aluminiummaatschappijen hun smelters het liefst in de nabijheid van geïndustrialiseerde gebieden. Was men vroeger sterk afhankelijk van waterkracht in de buurt om aan goedkope elektriciteit te komen, hun vrijheid tot keuze van plaats voor een aluminiumfabriek zien ze toenemen door de verwachte ontwikkeling van kerncentrales. Norman Girvan, verbonden aan de Universiteit van Jamaica (een bauxietland), maakte studie van de verhoudingen tussen landen en maatschappijen, die met aluminium te maken hebben. Zijn conclusie is dat deze verhoudingen leiden tot een ontwikkeling, waardoor de aluminiumbedrijven steeds rijker worden en zich steeds verder kunnen ontwikkelen, terwijl de bauxietlanden al maar onderontwikkeld blijven en steeds afhankelijker worden van het beperkte aantal aluminiummaatschappijen, dat zonder politieke controle de wereldmarkt beheerst. Hij adviseerde Guyana de aluminiumindustrie daar te nationaliseren. Dat is kort geleden ook gebeurd, maar het gevolg was dat Guyana de aluinaarde niet meer kwijt kon en dat de fabriek een tijdlang moest worden gesloten. Zonder verzekerd te zijn van afzet, begint een ontwikkelingsland niets en dat lukt vrijwel niet buiten de grote aluminiummaatschappijen om. De zes belangrijkste concerns, waarvan men de namen regelmatig kan tegenkomen in zowel Surinaamse als Ghanese kranten, zijn:

De Surinaamse minister van Opbouw dr. ir. Franic Essed tijdens een uiteenzetting over het plan om West-Suriname tot ontwil<l<eling te brengen

32

Aluminium Company of Canada - ALCAN Ltd Aluminium Company of America - ALCOA (moeder van de in Suriname werl^ende Suraico) Reynolds Metals Company (moeder van VALCO in Giiana, ool< betroi<l<.en bij WestSuriname) Kaiser Aluminium en Chemical Corporation (moeder van VALCO in Gliana) Péchiney Compagnie de Produits Chimiques et Electrometallurgiques fmef een door Nederland gesubsidieerde vestiging in Zeeland) Schweizerisches Aluminium AG - ALUSUISSE (nam deel aan de ALDEL-smelter in Delfzijl).

Suriname De laatste jaren is de Surinaamse regering druk bezig plannen uit te voeren voor de ontwikkeling van West-Suriname, waar ook bauxiet in de grond zit. Na lange onderhandelingen met diverse maatschappijen, werd een overeenkomst op ongeveer fifty-fifty-basis gesloten met het Amerikaanse Reynolds-concern. Er zal een aluinaardefabriek komen en als Suriname voordelig elektriciteit kan leveren in dat gebied, wil Reynolds er ook een aluminiumfabriek zetten. Vandaar de plannen om opnieuw een stuk Suriname onder water te zetten voor een krachtcentrale in het westelijk deel van het land. VU-ontwikkelingseconoom drs. G. J, van Apeldoorn, die drie jaar in Ghana werkte, is uitermate somber over de kansen van de ontwikkelingslanden om werkelijk beter te worden van hun bauxiet, wanneer het economisch spel gespeeld blijft worden volgens de regel dat elk land en elke onderneming uit mogen zijn op zoveel mogelijk winst voor zichzelf. De sterksten zullen dan altijd blijven winnen. Als mogelijkheid voor de bauxietlanden om zich te ontworstelen aan de afhankelijkheid van de aluminiumconcerns oppert hij de gedachte dat deze landen zelf smelters gaan bouwen en in bedrijf houden en een overeenkomst sluiten met een grote financiële groep van o.a. bouwondernemingen, met gespreide belangen, die het aluminium zouden moeten afnemen. Een deel van het kapitaal voor de smelter zou dan van deze groep kunnen worden geleend. Suriname zou om een smelter en krachtcentrale in bezit te krijgen een beroep op Nederland kunnen doen. Staatkundige onafhankelijkheid is een lege dop, wanneer het niet tevens een stuk economische onafhankelijkheid inhoudt, zo leert de les van de arme landen. De les viel ook al in 1863 te trekken, toen de slaven wel de vrijheid kregen, maar geen cent schadevergoeding om een eigen bestaan mee op te bouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen