VU Magazine 1973 - pagina 388

matische neurose,' zo constateerde deze geleerde, 'trad na afl<oop geregeld volledige arbeidsgeschiktheid in, na opvallend l<orte tijd. Bij deze gevallen is er zeer vaal< sprake van zwendel, waartegen de behandelende arts niet is opgewassen (...). Alleen afkoop of afwijzing van de aanspraken op uitkeringen zijn hier het juiste geneesmiddel.' De traumatische neurose (storing van het zenuwstelsel na een ongeval) een aandoening waarvan de diagnose toentertijd naar het schijnt minder eenvoudig was te stellen dan die van arm- of beenbreuk was ook een van de letsels die werden onderzocht door de Amsterdamse arts dr. B. H. Sajet, 'fakkeldrager in de sociale geneeskunde', zoals hij bij zijn tachtigste verjaardag in 1967 werd genoemd. Dr. Sajet had het in 1939 al eens aan de stok gehad met een hoogleraar in de neurologie over de rapporten die deze over ongevalspatiênten had geschreven: 'Ik vind in uw rapporten de tendens tot het adviseren van geen of te lage uitkering aan arbeiders, die naar objectieve maatstaf recht hebben op uitkering of op hogere uitkering dan gij wenst toe te kennen.'

Een jaar later in 1940, promoveerde dr. Sajet op een proefschrift ('Bijdrage tot de geneeskundige beoordeling in de practijk van de ongevallenwet') waarin hij onder meer wilde nagaan in hoeverre de mentaliteit van de geneeskundige adviseurs bevorderlijk was geweest voor de ruime toepassing van de ongevallenwet die de wetgever voor ogen had gestaan. 'De verantwoordelijke medische instanties in ons land,' zo luidde een van de conclusies van het proefschrift, 'nemen met betrekking tot de genoemde problemen dat standpunt in, dat tot de minst ruime toepassing leidt. Bij de keuze van adviseurs laten zij zich leiden door hun wensch om de uitvoering der Ongevallenwet in de door hen als juist geacht richting te doen geschieden. Uit een aantal rapporten, die in ongevalszaken worden uitgebracht, blijkt veelal een subjectieve geestesgesteldheid van de rap'Nee, nee, Casey, haal de Ford. Je weet toch dat Ik vandaag patiënten bezoek.' (The New Yorker, 1957).

porteurs die ook de strekking hebben de uitvoering der wet te beperken.' Wat betreft de traumatische neurose was dr. Sajet enige opmerkelijke meningen op het spoor gekomen. Zo huldigde men vooral in Duitsland tegen het eind van de vorige eeuw de opvatting dat het wezen van dit soort neurose vooral moest worden gezocht in de begeerte naar uitkering. Begrippen ais 'begeerteneurose' en 'rente-neurose' burgerden in. 'Zij wenschen het werk niet te hervatten, maar begeeren uitkeering, rente krachtens de verzekeringswetgeving. Hun kwaal is dus: rente-neurose. En het is ter wille van de uitkeering, dat bij hen de wensch bestaat voor ziek te worden gehouden. In laatste instantie is het dus de wet, welke de mogelijkheid heeft geopend tot het ontstaan der begeertevoorstellingen.' C. M. Mol schrijft in 1931 dan ook een artikel dat 'De wet als ziekteoorzaak', als kop heeft. Tien jaar eerder had Th. van Scheiven uiteengezet, dat je aan het aantal malen dat arbeiders tegen een beslissing in beroep waren gegaan kon zien, hoe groot het aantal traumatische neurosen was. Het feit dat beroep werd aangetekend tegen een uitspraak van de 'doorgaans zo humane' rechter was voor Van Schelven het bewijs, dat de arbeiders geld wilden siaan uit hun ongeval.

Dr. Sajet keerde zich tegen deze opvatting waarbij een arbeider die gebruik maakte van zijn wettelijke rechten werd afgeschilderd als iemand die zich met geldklopperij bezighield en als neuroticus. Hij wees erop, dat toeneming van het aantal neurosen na een ongeval vooral moest worden verklaard uit het feit dat men zich pas na de invoering van de Ongevallenwet op grote schaal voor dit soort aandoeningen was gaan interesseren en dat het aanwijzen van de wet als oorzaak niet aanging. Men schreef de oorzaken van ziekten die dankzij het nieuwe röntgenonderzoek konden worden opgespoord toch ook niet toe aan de gebruikte apparatuur. Dr. Sajet gaf in zijn proefschrift een droeve stoet voorbeelden van door ongeval getroffen werknemers, die zich ter verkrijging van een uitkering langs tal van controlerende instanties moesten heen worstelen. Ook na de oorlog werd de taak van de controlerende geneesheer nog geformuleerd als 'wachter aan de poort der ziektewet'. Deze term was afkomstig van J. H. R. van der Pas, die in 1957 een bijeenkomst van controlerende huisartsen toesprak. Merkwaardig genoeg volgde deze functie-omschrijving direct op een terugblik naar de situatie vóór 1930, toen nog geen ziektewet bestond. 'Bedenkt wel — en de ouderen onder ons zullen dit uit hun ervaring van vóór 1930 kunnen bevestigen — dat het een der heilzame gevolgen van de invoering van de ziektewet is geweest, dat juist in deze gevallen van medische arbeidsongeschiktheid de Ziektewet het de verzekerde mogelijk heeft gemaakt om volledig te genezen, zelfs ver over de grenzen van de praktische arbeidsgeschiktheid heen. De ouderen onder ons zullen zich zeker de gevallen herinneren waarin de arbeider, half of nog niet genezen, weer aan het werk ging zodra hij praktisch weer kón, omdat hij wel moest.' Prof. Weijel constateerde in zijn eerder genoemde inaugurele rede, dat een van de directe gevolgen van het van kracht worden van de ziekte-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen