VU Magazine 1975 - pagina 337

Mü magame 27

'Brief van onze voorouders'

Afrika moet ontwikkeling bouwen op trotse erfenis door dr. E. Ikoku Onze voorouders leverden gemeenschapsgevoel; het besef een gemeenschappelijke bestemming te hebben, aan ons over, ook liefde voor en het scheppen van schoonheid en eerbied voor het leven. Dat was een culturele erfenis om trots op te zijn. Ze is echter aangetast door het „moderne leven" dat in het huidige Afrika een soort ongeremde pioniersgeest heeft losgeslagen. De overspannen vooruitzichten op een ongekend luilekkerland die met dit „moderne leven" samengaan, walsen de Afrikaanse erfenis plat.

Westerse economen hebben vaak opvattingen over „ontwikkeling" die onbruikbaar zijn voor de ontwikkelingslanden. Laat daarom deze landen zelf formuleren wat ze onder ontwikkeling verstaan. Wie tracht een universele betekenis te geven aan het begrip ontwikkeling verdoet zijn tijd, aldus dr. E. Ikoku in het juli/augustusnummer van VU-magazine. In dit nummer zet hij uiteen hoe Afrika zich zou kunnen ontwikkelen, wanneer het zou voortbouwen op de tradities die door de voorouders werden overgeleverd. „Zachte", inheem^ techniek zou voorrang moeten krijgen boven de uit het buitenland afkomstige „harde" techniek; de traditioneel Afrikaanse „grote familie" moet de eenheid zijn waar binnen zo'n ontwikkeling zou moeten worden aangezwengeld. Zowel deze bijdrage in VU-magazine als die in het vorige nummer zijn fragmenten uit een boek („Towards a development with a human face in African perspective") dat omstreeks het eind van het jaar in Engeland zal verschijnen.

ledere poging om op die erfenis terug te vallen, wordt stelselmatig gefrustreerd, gedenigreerd en verdoezeld door een door het buitenland uitgeoefende pressie om te moderniseren. De gedachte achter de humanistische en communalistische samenleving van onze voorouders bestond uit gelijkheid en broederschap in ,,commune"-isme. Het doet er weinig toe of die gedachte op het ogenblik ,, Ujamaa" wordt genoemd in 7 anzania, ,, Humanisme" in Zambia of ,,Con.vr/>/K7'.s7Mi[^" in het Ghana van Nkroemah. Onze culturele erfenis geeft aan, dat we de leerstukken van Karl Marx of Vladimir l.enin niet nodig hebben, om een rechtvaardige samenleving, waarin gelijkheid heerst gestalte te geven. Wat we nodig hebben is een doelbewust herleven van deze erfenis, van de Afrikaanse persoonlijkheid, van het beeld dat hij van zichzelf heeft met de humanistische trekken daarin. Dat moet het vertrekpunt zijn voor een sociale wedergeboorte. Ten slotte is de economie - en de ontwikkeling daarvan nog meer deel van de cultuur. Een herleving van zulke elementen echter heeft geen betekenis wanneer we niet eerst de dodelijke invloeden verwijderen waardoor ze van alle kanten zijn onderdrukt en wanneer we geen voorwaarden scheppen waaronder ze zich onafhankelijk en authentiek kunnen ontwikkelen. In de dagen van onze voorouders bestond er geen armoede zoals we die nu kennen. Zij leefden in een eigen, oorspronkelijke,,vve/v«örK.s/aö/".

Minder hebben Nu duidelijker wordt, dat de grondstoffen in de wereld snel uitgeput raken (zelfs nog voordat de „anne" landen ervan hebben kunnen mee-profiteren), nu tevens duidelijk wordt dat welvaart en de kunst van het samendelen niet samengaan, lijkt de oplossing voor Afrika me niet te liggen in welvaart (tenminste niet zoals het Westen die kent) maar in de eerste plaats iti het bevredigen van behoeften. Dat is overigens ook een vorm van welvaart: een humanistisch-democratische welvaart. Sahlin bij voorbeeld, onderscheidt twee wegen die de welvaart kan inslaan. ,, Behoeften", zegt hij, kunnen gemakkelijk bevredigd worden door óf meer te produceren, óf door minder te willen hebben." De gebruikelijke „Galbraith-iaanse opvatting is bijzonder geschikt voor markteconomieën: de menselijke behoeften zijn vele, om niet te zeggen oneindig, terwijl middelen weliswaar beperkt, maar voor verbetering vatbaar zijn.

Doel herzien De kloof tussen de middelen en het doel kan door industriële produktie worden verkleind, zodat tenminste de meest,,urgente" goederen 'm overvloed aanwezig zijn. Er bestaat echter ook een boeddhistisch getinte ,,weg van Zen" naar welvaart. Die gaat uit van vooronderstellingen die een beetje anders zijn, dan die van ons, namelijk dat de materiële behoeften van mensen eindig zijn, slechts gering in aantal en dat technische middelen op hetzelfde peil blijven en over het geheel genomen toereikend zijn. Wanneer een volk de Zen-strategie aanvaardt, heeft het meer dan genoeg materiële goederen bij een lage levensstandaard. Met andere woorden: we zouden de doeleinden, waaraan onze middelen ten dienste staan, moeten herzien. Is dit niet het soort erfenis dat ons door onze voorouders is nagelaten en zou het niet bemoedigend zijn, ..voor degenen die thans nog niet geboren zijn, dat we een erfenis nalaten die hen niet zal doen vragen: welke barbaren hebben er vóór ons geleefd". We zullen worden veroordeeld wanneer we onze toekomstige generatie opzadelen met problemen die we zelf niet hebben kunnen oplossen, maar die we hadden kunnen zien aankomen. Zij die nog niet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen